Rekomendację stworzenia takiego aktu prawnego przyjęło Zgromadzenie Parlamentarnego Rady Europy (PACE). Zajmie się nią teraz Komitet Ministrów RE i jeśli ją zaakceptuje, to przygotowany zostanie projekt dokumentu. Deputowani Rady Europy (będący delegatami narodowych parlamentów państw europejskich) uważają, że taka konwencja jest potrzebna, bo sytuacja w niektórych państwach europejskich jest niepokojąca.
„Szykany, groźby i ataki wobec prawników rosną w siłę, rozszerzają się i stają systematyczne. Wygląda to na zamierzone działanie polityczne" – brzmi fragment przegłosowanej rekomendacji.
Wśród tych negatywnych aktów wymieniono zabójstwa, przemoc fizyczną, groźby, nieuzasadnioną krytykę polityczną oraz utożsamianie prawników z ich klientami, nadużywanie procedur karnych do karania adwokatów czy odsuwania ich od pewnych spraw, bezprawne monitorowanie porad prawnych, przesłuchiwanie prawników jako świadków w dochodzeniach przeciwko ich klientom a także przeszukania i konfiskaty.
Konwencja nie dawałaby prawnikom żadnych nowych gwarancji, ale miałaby być instrumentem obligującym państwa członkowskie do ich przestrzegania. Obecnie takim międzynarodowym instrumentem jest rekomendacja Rady Europy z 2000 r., ale – jak sama nazwa wskazuje – nie zawiera ona elementu obowiązkowości. Z kolei konwencja miałaby być znacznie bardziej rozbudowana i zawierałaby instrumenty i instytucje kontrolujące stan jej przestrzegania przez państwa sygnatariuszy.
W propozycji przygotowanej przez PACE nie ma konkretnych krajów, ale w pracach nad tym projektem powoływano się również na niepokojące sygnały dochodzące z Polski. CCBE, europejskie zgromadzenie prawników, w swojej opinii o potrzebie stworzenia konwencji wskazywało na sytuację w Bośni-Hercegowinie, Gruzji, Mołdawii, Ukrainie, Turcji i Polsce. Nasz kraj to jedyny w tym gronie członek UE.
CCBE uważa, że dla zapewnienia niezależności adwokatów, a tym samym praworządności, konieczne są obowiązkowe przepisy konwencji.
„Niezbędny jest wkład adwokatów w obronę praworządności, zapewnienie dostępu do sprawiedliwości, ochronę praw podstawowych i wolności. Ci, którzy dbają o prawa obywateli, muszą mieć możliwość niezależnego działania bez niepotrzebnych ingerencji" – pisze organizacja europejskich prawników w opinii do decyzji PACE.
Wcześniej CCBE, która reprezentuje ponad milion adwokatów, wypowiadała się szczegółowo na temat sytuacji w Polsce. W lipcu 2017 r. wysłała do prezydenta Andrzeja Dudy list z apelem o zawetowanie ustaw o Sądzie Najwyższym, Krajowej Radzie Sądownictwa i o sądach powszechnych. Kwestionowała przedterminowe wygaszanie kadencji członków SN i KRS i prawo ministra sprawiedliwości do nieuzasadnionego usuwania szefów sądów, a także upolitycznienie procesu nominacji osób ich zastępujących.
Rada Europy zrzesza 47 państw Europy. Zajmuje się przede wszystkim ochroną praw człowieka i demokracji oraz współpracą w dziedzinie kultury. Decyzję o ewentualnym ustanowieniu nowej konwencji musiałby podjąć organ decyzyjny tej organizacji, czyli Komitet Ministrów. Należą do niego ministrowie spraw zagranicznych wszystkich państw członkowskich.
Znacznie więcej o biznesie, finansach oraz prawie
