Starcie kandydatów na szefa prokuratury

Między dwoma kandydatami na nowe stanowisko prokuratora generalnego odbyło się wczoraj bezpośrednie starcie. Debatę „Moja wizja reformy prokuratury” na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego zorganizowały Fundacja Helsińska i Forum Obywatelskiego Rozwoju.

[srodtytul]Czytał z kartki[/srodtytul]

– Prokuratura musi odbudować swój prestiż, nadszarpnięty nie tylko w ostatnich latach. Wymaga zmian, ale nie rewolucji – mówił (a właściwie czytał skróty wystąpienia przed Krajową Radą Sądownictwa) Andrzej Seremet, sędzia karny z krakowskiego Sądu Apelacyjnego.

[b]Prokuratura ma być aktywniejsza, nie czekać na zawiadomienie o przestępstwie.[/b] Jednak wszystkie środki zapobiegawcze (a nie tylko areszt, jak teraz) powinny nakładać sądy, gdyż prokuratorzy sięgają po nie zbyt często. Jego zdaniem prokuratorskie śledztwa powinny być wszczynane tylko w najważniejszych sprawach i prokuratura rzadziej powinna się wyręczać policją, a jeśli już, to przeszkolonymi funkcjonariuszami. Jako pierwszorzędne zadanie wskazał „wprowadzenie” prokuratury do konstytucji.

– 31 marca (wtedy zostaną rozdzielone urzędy prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości) to nie koniec, ale początek walki o prokuraturę – zaczął Edward Zalewski, teraz prokurator krajowy. – Jeśli zajmiemy się sobą, to po roku czy dwóch politycy powiedzą: patrzcie, eksperyment z niezależną prokuraturą się nie udał, i prokuratura na zawsze wróci na łono rządu.

Najważniejsze zadanie to ustanowienie nowych relacji między niezależnym (szeregowym) prokuratorem a jego szefem, który będzie mógł przejąć sprawę i wydać decyzje (ale we własnym imieniu). Nowy model wymagać będzie kompetentnych i odważnych szefów, którzy nie będą się chować za podwładnymi. –[b] Co z tego, że będziemy mieli niezależnego prokuratora, jeśli jego decyzje będą nietrafne[/b] – mówił Zalewski.

[srodtytul]Szukanie problemów[/srodtytul]

Według sędziego Seremeta największą bolączką prokuratury jest powolność śledztw. Z tym wiąże się przedłużanie aresztowań, nieraz oportunistyczne, gdy sędzia nie zdoła przeczytać opasłych akt, a odmowa aresztu wymaga głębszego uzasadnienia.

Problemem są nieprzygotowani prokuratorzy w sądzie. Ten wątek wzmocnił głos Piotra Liwszica, młodego protokolanta z Sądu Rejonowego Warszawa-Mokotów. Zapytał on (czym wzbudził aplauz sali), dlaczego w sprawie, w której jest kilka rozpraw, na każdą przychodzi inny prokurator i okazuje się, że on sam zna ją lepiej niż ci prokuratorzy. Nie było zadowalającej odpowiedzi. Seremet jako jeden ze środków zaradczych wskazał szkolenie retoryczne prokuratorów (w drugiej części odpowiadał zresztą spontanicznie, co ożywiło jego wystąpienia). Z kolei Zalewski mówił, że kwestię tę może rozwiązać utworzenie wydziałów sądowych w prokuraturze, ale nie jest to proste zadanie.

Obaj byli zgodni, że sala sądowa to wizytówka prokuratury.

Mówiono też o podsłuchach, zwłaszcza adwokatów, ale i tu rozmówcy byli zgodni, że w niektórych okolicznościach także adwokat musi być podsłuchiwany (nie jako adwokat, ale podejrzany).