Niezapomniane melodie Henryka Warsa

Każdemu z nas robi się ciepło na sercu, kiedy słyszy takie niezapomniane piosenki, jak „Pierwszy znak”, „Powróćmy jak za dawnych lat”, „Ach jak przyjemnie!...

„Kobieta nie będzie nosiła ubioru mężczyzny ani mężczyzna ubioru kobiety”

W roku 1918 w Nowym Jorku ukazała się publikacja pod znamiennym tytułem „Die geszichte fun jidiszn teater” (Historia teatru żydowskiego. Dwa tysiące lat te...

Purimszpil

Jedynym dniem w roku, kiedy nie przestrzegano tego zakazu, było święto Purim, w które Żydzi wkładali stroje innej płci oraz maski przedstawiające postaci z...

Pod Trzema Murzynami i na placu Muranowskim

Profesjonalny teatr żydowski w Europie Wschodniej narodził się w Warszawie.

Śpiewacy Brodzcy (Di broder zinger)

W połowie XIX w. w galicyjskim mieście Brody piekarz Jakowke, odbywszy służbę wojskową w Wiedniu, zainaugurował występy w szynkach, restauracjach i winiarn...

W CK monarchii

Kiedy ziemie podlegające Rosji były niedostępne dla aktorów żydowskich, główne ośrodki teatru jidysz znajdowały się pod zaborem austriackim. W Krakowie w 1...

Ojciec sceny żydowskiej... wkracza do Królestwa Polskiego

Na płycie nagrobnej Abrahama Goldfadena (1840 –1908), na cmentarzu żydowskim w Nowym Jorku, wyryto napis „Ojciec sceny żydowskiej”.

Żydowska Eleonora Duse

Pod wpływem wydarzeń rewolucyjnych w 1905 r. w Rosji nastąpiło rozluźnienie rygorów prawnych i przepisów cenzorskich, co umożliwiło organizowanie przedstaw...

Łódzka Scala i Teatr Wielki

Łódź, drugie po Warszawie skupisko Żydów, także zdobyło się na stałą scenę.

Walka z szund – Icchok Lejbusz Perec

Wykoślawiona tradycja goldfadenowska oraz nasilająca się amerykanizacja repertuaru sprawiły, że w codziennej praktyce liczne już sceny żydowskie, działając...

Trupa Wileńska

W 1916 r. w Wilnie półzawodowy zespół działający pod patronatem Związku Żydowskich Aktorów stworzył Trupę Wileńską (Wilner Trupe).

Żydowskie „Dziady”, czyli „Dybuk”

Swoją wyprawę po Podolu i Wołyniu Salomon Zanwel Rapaport pseud. Szymon An-ski (1863 – 1920) uwieńczył m.in. legendą dramatyczną „Na pograniczu dwóch świat...

Teatromania żargonowa

Marian Melman, mąż Idy Kamińskiej, po wojnie współdyrektor Teatru Żydowskiego podkreślał, że charakteru sztuki żydowskiej nie można oderwać od publiczności...

Teatry w gettach

Działający w podziemiu Związek Artystów Scen Polskich w roku 1940 zakazał aktorom rejestrować się u władz niemieckich i występować w teatrach, na które kon...

Po roku 1945

Po II wojnie powstały w Polsce dwa zawodowe teatry żydowskie: w Łodzi i Wrocławiu, które połączyły się w 1949 r. pod nazwą Państwowe Teatry Żydowskie.

Teatry artystyczne w międzywojniu

Warszawski Żydowski Teatr Artystyczny (Warszewer Idiszer Kunst Teater – WIKT), utworzony w r. 1924 przez Idę Kamińską i Zygmunta Turkowa. WIKT zgromadził w...

Urodzona w teatrze

Ida Kamińska urodziła się 14 IX 1899 r. w Hotelu Teatralnym w Odessie, gdzie występowali jej rodzice, Ester Rachel i Abraham Kamińscy. Po raz pierwszy zagr...

Teatr przy pl. Grzybowskim

Obecny dyrektor Teatru Żydowskiego w Warszawie Szymon Szurmiej (ur. 18 VI 1923 r. w Łucku) objął to stanowisko 1969 r., dzieląc je początkowo z Chewelem Bu...

Jankiel i inni

Sputnik Finkelstein