Jan Paweł II polską marką

Wyraź swoją opinię na blog.rp.pl

Szwedzi są kojarzeni z Ikeą, Szwajcaria z zegarkami, a Finlandia z Nokią. Z czym kojarzy się Polska? Z naszych badań wynika, że z pomnikowymi postaciami i wydarzeniami historycznymi. Przynajmniej jeśli spytać o to Polaków.

– O własnym kraju myślimy stereotypami. Nasz kanon wartości oparty jest na symbolach powtarzanych przez wieki – mówi prof. Leszek Korporowicz, socjolog kultury z Uniwersytetu Warszawskiego.

"Rz" zapytała Polaków, co najsilniej kojarzy im się z Polską. Na pierwszym miejscu znalazł się Jan Paweł II, następnie Mikołaj Kopernik, orzeł i Lech Wałęsa. W czołówce nie ma żadnego współczesnego osiągnięcia technicznego, naukowego czy kulturalnego.

– Jest coś niepokojącego w tym, że nie jesteśmy otwarci na przyszłość. Nie udało nam się od 1989 roku zbudować swojej wyraźnej marki w świecie, którą moglibyśmy podkreślać swoją współczesną tożsamość narodową – dodaje prof. Maria Flis, antropolog kultury z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Skąd takie zapatrzenie w przeszłość? Eksperci są zgodni: to wina szkoły.

– Mamy niezmieniony od lat kanon wartości narodowych. Szkoła ten kanon koduje u uczniów, ale nie dołącza nowych symboli. Na dodatek wiedza ludzi o tym, z czym się utożsamiają, jest płytka. Gdyby zapytać, kiedy była bitwa pod Grunwaldem, której obraz wskazują jako symbol Polski, to 80 proc. nie będzie tego wiedziało – wyjaśnia prof. Korporowicz.

Eksperci są też zgodni w tym, że takie spojrzenie na naszą tożsamość może negatywnie odbić się na rozwoju kraju, bo myślenie stereotypami przeszkadza w działaniach innowacyjnych i twórczych. – Nie potrafimy przedstawić Polski jako kraju nowoczesnego i nie mamy umiejętności budowania dumy z osiągnięć bieżących – dodaje prof. Anna Wyka, socjolog kultury z Collegium Civitas.

– Powinniśmy promować wizerunek nowoczesnego i wykształconego Polaka, bo od tego zależy sukces naszego kraju. A Kopernik, choć reprezentuje naukę, to pochodzi z zupełnie innej epoki. Dziś należałoby chwalić się osiągnięciami wielkiego astronoma Aleksandra Wolszczana czy pracą wspaniałych polskich matematyków – komentuje Adam Rotfeld, były minister spraw zagranicznych.

Prof. Anna Wyka zwraca też uwagę na to, że w najczęściej padających odpowiedziach nie ma śladów pamięci najnowszej historii. Respondenci nie wskazali jako symbolu Polski "Solidarności" – ruchu na świecie bardzo z Polską kojarzonego.

– Za granicą najbardziej czytelnymi symbolami Polski są Jan Paweł II, Lech Wałęsa i "Solidarność". Jestem zaskoczony, że ta ostatnia w zestawieniu tworzonym przez Polaków się nie znalazła – przyznaje Jacek Saryusz-Wolski, europoseł. – Za tym idzie postrzeganie Polski jako kraju przywiązanego do idei wolności, równości i któremu bliskie są wartości chrześcijańskie.

Lech Wałęsa, były prezydent, jest jednak przekonany, że kiedyś Polacy docenią symboliczną siłę "S". Podobnie jak coraz bardziej doceniają jego osobę. – Za dużo ludzi walczyło z tym znakiem i za dużo ludzi uwierzyło w tę propagandę. Nawet zwycięzcy nie potrafili szanować "Solidarności", ale to się oczyści – twierdzi były prezydent.

– Młodzi i dobrze wykształceni ludzie, nie mają już personalnych urazów do Wałęsy i potrafią tak jak zagranica dostrzec w nim symbol naszego kraju – przyznaje Hanna Palska, socjolog z Collegium Civitas.

Wysoko wśród polskich symboli znalazł się też Pałac Kultury. – To pocztówkowe traktowanie rzeczywistości – mówią socjologowie.

– Wszystko zależy od wykształcenia i doświadczeń. Dla jednych symbolem będzie Wawel, dla innych Pałac Kultury – dodaje Adam Rotfeld.

Niżej wśród rzeczy kojarzonych z Polską znalazła się wódka (lepszy wynik niż piwo), ziemniaki (bardziej niż mak). Za najbardziej polską rybę uznano karpia, a najbardziej kojarzony z Polską zawód to górnik – uznał co trzeci pytany – prawie tyle samo co rolnik. Promowany niedawno w Europie hydraulik jest symbolem Polski tylko dla co dziesiątego badanego. Naszą narodową potrawą ma być barszcz (zdaniem jednej piątej badanych). Za zupełnie niekojarzące się z Polską nasi respondenci uznali: lody, haft, zawód stolarza i kowala – wskazało na nie tylko kilka procent pytanych.

Dyskusja o symbolach Polski to najnowsza inicjatywa Polskiego Forum Obywatelskiego. Patronat medialny nad tym przedsięwzięciem objęła "Rzeczpospolita".