Pojawiają się spekulacje, że nowy papież może pochodzić z Afryki lub Ameryki Łacińskiej. Czy Kościół na tych kontynentach różni się czymś od Kościoła w Europie?

Paweł Milcarek:

Katolicyzm tam funkcjonuje w zupełnie odmiennym kontekście kulturowym. U nas problemem jest desakralizacja i odchodzenie z Kościoła, a w Ameryce Południowej  katolicyzm zderza się z kulturą ludową, ale także i z radykalnymi wspólnotami protestanckimi, które masowo odbierają Kościołowi wiernych. Natomiast w Afryce zderza się z islamem – w niektórych obszarach tego kontynentu męczennicy umierają za wiarę chrześcijańską. Na Czarnym Lądzie wciąż trwa chrystianizacja, ale pojawia się wraz z nią wiele problemów natury teologicznej.

Czyli jakich?

Po prostu miejscowe kultury pogańskie są czasem w za szerokim zakresie przyswajane przez Kościół. To problem nie nowy, bo wręcz od zawsze towarzyszył on chrystianizacji, gdyż w każdej kulturze zawsze były różne elementy religijności naturalnej, z którymi chrześcijaństwo musiało się jakoś uporać. W jakimś stopniu można je akceptować, ale z wielu elementów niedających się pogodzić z ewangelią należy miejscową wiarę po prostu oczyścić.

Katolicyzm poza Europą jest zbyt pogański?

Powiem tak: chrystianizacja Afryki i wciąż trwająca chrystianizacja Ameryki czasem dokonywana jest zbyt masowo, w sposób nie najlepiej kontrolowany, a hierarchowie kościelni nie zawsze dbają o to, by rozróżnić, co da się pogodzić z wiarą w Boga, a czego nie.

Na Czarnym Lądzie występują także inne problemy. Specyfika tradycyjnej kultury afrykańskiej powoduje, że jak po grudzie idzie kształcenie miejscowych kapłanów.

Problem jest z dyscypliną i odpowiednią duchowością. Głównym problemem okazuje się przestrzeganie celibatu, bo w Afryce mężczyzna bez żony – przynajmniej jednej – jest ciągle postrzegany jako ktoś dziwny.

Z naszej rozmowy wynika, że nie ma jednego katolicyzmu, tylko na poszczególnych kontynentach są różne jego wersje...