Granica grozy. Bezkarni migranci, bezradne służby

Kamienie, płonące konary drzew, noże, paralizatory, metalowe kulki wystrzeliwane z procy z ogromną siłą, czy wreszcie prowizoryczne dzidy, takie, której cios okazał się śmiertelny dla 21-letniego żołnierza Mateusza Sitka, młodego chłopaka, który jako szeregowy był jednym z wielu skierowanych na granicę – migranci sterowani przez białoruskie władze w tym roku dokonali 17 tys. prób sforsowania granicy Polski z Białorusią. Broniący jej mają do czynienia z agresją na niespotykaną dotąd skalę. Migranci są w niej bezkarni, polskie służby – bezradne. – Zmieniamy to – zapewnia nas Czesław Mroczek, wiceszef MSWiA.

Celowane ataki. Czym atakują migranci

Młodego żołnierza cios od noża dosięgnął w chwili, kiedy zbliżył się do zapory, by załatać w niej wyrwę. Ostrze noża wbił mu w pierś mężczyzna, który wcześniej próbował w grupie innych sforsować polską granicę. To pokazuje perfidię, z jaką atakuje druga strona, inspirowana i prowokowana przez białoruskie służby.

Czytaj więcej

Komentarze

Artur Bartkiewicz: Mateusz Sitek zginął, broniąc granicy. Czas przypomnieć sobie, co jest ważne

Śmierć Mateusza Sitka to dobry moment dla nas wszystkich na to, by przypomnieć sobie, co dziś jes...

Służba na granicy stała się wyczerpująca fizycznie, ale przede wszystkim psychicznie, zwłaszcza nocą. Napięcie jest ogromne.

– Nie wiadomo z której strony nastąpi atak, poleci grad kamieni, metalowe kulki z prowizorycznych procy wystrzeliwanych z gum rozpiętych między drzewami, od których uderzenie w głowę może zabić – opowiada nam jeden z funkcjonariuszy.

– Nikt nie wie, czy zza krzaka ktoś nie wyskoczy z nożem – mówią ci, którzy byli na granicy.

Nieustanny stres, zmęczenie, wyczerpanie – organizm w takich warunkach inaczej funkcjonuje. 

Niewiele potrzeba, żeby padł strzał, choć na te mundurowi decydują się w ostateczności. Również dlatego, że później muszą się z nich tłumaczyć – zarzuty dla dwóch żołnierzy (co ujawnił Onet) są tego dowodem.

Sama śmierć młodego żołnierza mocno nadwyrężyła kondycję psychiczną kolegów z jego 1. Brygady Pancernej. Na miejsce przyjechał nawet ich dowódca, by tchnąc w nich „nowego ducha”. 

Migranci sterowani przez białoruskie służby mają zainstalowane „bazy”, kryjówki, mogą wśród nich być nawet wagnerowcy. Ich ataki są coraz bardziej perfidne. Atakują czym się da, rzucając w stronę patroli nawet słoiki z fekaliami – jest to nie tyle groźne, co upokarzające.

Czytaj więcej

Wojsko

Strzały na granicy z Białorusią. Wiemy, ile razy wojsko użyło broni

Średnio kilka razy dziennie wojsko używa broni na granicy polsko-białoruskiej. Wiemy, ile razy od...

Wykorzystują teren dla siebie dogodny, a nieprzyjazny dla polskich służb. Tak jak w przypadku ataku z końca maja, w miejscu, gdzie nie ma zapory, a jedynie zasieki z drutu. – Nasi ludzie grzęźli w głębokiej trawie, na nierównym, podmokłym terenie, usianym dołkami z wodą – mówi nam jeden z mundurowych.

Właśnie ze względu na obciążenie, system jest rotacyjny – po dwóch tygodniach jedne ekipy wracają do domu, inne przyjeżdżają. Państwo płaci za ten dodatkowy trud pogranicznikom 540 zł dodatku granicznego, a żołnierzom – 400 proc. diety za pełną dobę, czyli 180 zł.

Policjant z pustą kaburą

Armatki wodne, ręcznie miotacze gazu, pieprzu, tarcze, pałki – to podstawowy „arsenał”,  jakim funkcjonariusze pilnujący granicy powstrzymują nacierające grupy rozjuszonych migrantów. Walka jest nierówna. Polskie przepisy wiążą ręce funkcjonariuszom, na szkoleniach uczy się ich, by sięgali po broń w ostateczności. Mają ją przy sobie żołnierze i pogranicznicy. – Białoruś chce nas sprowokować, nawet upozorować śmierć z naszej winy. My to wiemy i nie możemy ulegać emocjom – tłumaczy jeden z naszych rozmówców.

Wśród pilnujących granicy funkcjonariuszy nigdy nie było tak wielkiej frustracji jak teraz. Zapora, która miała chronić – jest rozrywana w 40 sekund lewarkiem do podnoszenia auta, kamery rejestrujące ruch podnoszą alarmy – tyle że aż w 60 proc. to fałszywki – bo rejestrują ruch polskich funkcjonariuszy. – Praca setek ludzi dzień w dzień idzie w gwizdek – mówią. Nie jest lepiej, jest gorzej.

Czytaj więcej

Polityka

Posiedzenie RBN odbędzie się przy granicy? "Poważna sprawa"

Posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego, które zaplanowane jest na poniedziałek, odbędzie się...

Mimo arsenału środków, funkcjonariusze czują się bezbronni. Dlaczego?

Policjanci dotąd chodzili z pustymi kaburami. Dopiero od piątku, w efekcie eskalacji zdarzeń z ostatnich tygodni, zdecydowano, że mogą nosić przy sobie broń osobistą. Decyzję o tym podjął dowodzący funkcjonariuszami na miejscu. Dlaczego nie zrobił tego wcześniej?

Bo kierowano się zasadami, jakie obowiązują w pododdziałach zwartych, a te mówią, że podczas zabezpieczeń np. demonstracji, policjanci nie mają przy sobie broni ostrej (w tłumie ktoś mógłby ją wyrwać) – jest ona na wyposażeniu i w razie potrzeby szybko dostarczona. Tyle że sytuacja na granicy to nie demonstracja.

– Przepisy się nie zmieniły, tyle tylko, że zadziałała presja mediów i internetu i ktoś poszedł po rozum do głowy – komentuje jeden z policjantów.

Od 4 czerwca na polsko-białoruskiej granicy jest łącznie 370 policjantów (250 nowo oddelegowanych) głównie z prewencji, ale też i drogówki, przewodników z psami i kontrterrorystów. Dotychczas była to jedna kompania – 60 osób na 260 km granicy.

Ich rola zasadniczo się zmieniła. Wcześniej działali w pasie przygranicznym, kontrolując pieszych i samochody, zatrzymując migrantów, którzy nielegalnie przekroczyli granicę i przewożących ich kurierów.

Czytaj więcej

Polityka

Armatki wodne na granicy z Białorusią. Minister ujawnia szczegóły

Na granicy z Białorusią policja ma być wiodącą siłą w połączonych oddziałach różnych formacji dzi...

- Teraz policjanci poruszają się bezpośrednio w pasie granicznym patrolując ten teren – tłumaczy Katarzyna Nowak, rzeczniczka KGP.

Kiedy mogą sięgnąć po broń – określa to ustawa o policji. Np. przy bezpośrednim zagrożeniu życia i zdrowia, bezpośrednim zamachu, w pościgu. – Środki przymusu bezpośredniego muszą być użyte adekwatnie do zagrożenia. Zawsze jest zasada gradacji – od najmniej dotkliwego do najcięższego, jak użycie broni palnej – wskazuje Katarzyna Nowak. Takie same zasady dotyczą pograniczników i żołnierzy, którzy na granicy podlegają Straży Granicznej. 

– Nigdy nie wiadomo jak będzie zinterpretowane użycie broni, stąd sięganie po nią to ostateczność. Ale jest takie powiedzenie „lepiej, żeby cię trzech sądziło, niż sześciu niosło” – zauważa jeden z mundurowych.

Tylko pałka i broń ostra

Obrona granicy to nie działania wojenne – żołnierze delegowani na granicę mają tam tylko uprawnienia Straży Granicznej i jej podlegają. Jej zasady można określić krótko: obrona, a nie atak.

– W efekcie żołnierz na granicy ma w sumie tylko pałkę i broń palną, której może użyć jako ostrzeżenie, a więc strzelać w górę. W nic pośredniego ich nie wyposażono – mówi nam jeden z wojskowych.

Czesław Mroczek, wiceminister spraw wewnętrznych w rozmowie z „Rz” przyznaje, że dotychczasowe zasady i techniki na granicy nie sprawdziły się. – Te, które były, nie były właściwe do radzenia sobie z agresywnymi grupami posiadającymi niebezpieczne przedmioty. A z takimi mamy teraz do czynienia – wyjaśnia. Zmiany – w taktyce służb na granicy w zakresie wyposażenie i wyszkolenia – wprowadzono tuż przed tragiczną śmiercią żołnierza Sitka. A po jego śmierci – zakazano przebywania funkcjonariuszom przy zaporze.

Czytaj więcej

Opinie polityczno - społeczne

Ks. Mirosław Tykfer: Na granicy z Białorusią wciąż umierają ludzie

Na granicy polsko-białoruskiej nic się nie zmieniło. Zmieniła się tylko władza, ale nie styl zarz...

Ściągnięci ostatnio na granicę policjanci, w dużej mierze instruktorzy, mają wyszkolić żołnierzy i pograniczników do radzenia sobie z tłumem. Sprowadzono także ciężki sprzęt policyjny – specjalne wozy opancerzone. Pogranicznicy w patrolach otrzymali broń gładkolufową. W czwartek po raz pierwszy użyto jej wobec grupy imigrantów. – Przyniosło to efekty, bo migranci musieli się wycofać – dodaje minister Mroczek.

Od lutego Straż Graniczna alarmowała, że migranci nie reagują już na strzały ostrzegawcze, ponieważ wiedzą, że polskie służby nie mogą do nich strzelać. Takich ostrzegawczych strzałów żołnierze oddali w tym roku blisko 1,2 tys.