Pouczenie sądu to nie zawsze ułatwienie - sprawa w SN

SN rozstrzygnie, jakie znaczenie dla stron ma nowe narzędzie procesowe: „wskazanie zasadniczych powodów rozstrzygnięcia”.

Aktualizacja: 13.07.2020 20:47 Publikacja: 13.07.2020 17:08

Pouczenie sądu to nie zawsze ułatwienie - sprawa w SN

Foto: Fotorzepa

W zamyśle legislatorów miało ono być ułatwieniem dla zainteresowanych, dodatkową informacją o intencji sądu, a zrodziło dodatkowy kłopot proceduralny.

Ten nowy rodzaj uzasadnienia obowiązuje od 7 listopada 2019 r. wraz z dużą nowelą procedury cywilnej. Wydając orzeczenie, sąd może zwięźle wskazać zasadnicze powody rozstrzygnięcia, jeżeli uzna, że to usprawni postępowanie.

Czytaj też: Zmiany w procedurze cywilnej: mniej czasu na odwieszenie sprawy

Konieczne wyjaśnienia

Tak było w sprawie Mirosława K. domagającego się zapłaty od jednego z sądów, komornika i rzeczoznawcy majątkowego, zarzucając im pewne nieprawidłowości. Sędzia, do którego pozew trafił, zwrócił mu go, wskazując w zarządzeniu, że nie usunął on braków formalnych pozwu, tj. nie sformułował jednoznacznie żądania i nie podał konkretnych zaniedbań pozwanych.

Przy rozpatrywaniu zażalenia Mirosława K. na tę decyzję sąd apelacyjny powziął wątpliwości, jakie znaczenie ma takie pouczenie, tj. czy wskazanie zasadniczych powodów rozstrzygnięcia o zwrocie pozwu powoduje, że termin na złożenia zażalenia na to zarządzenie biegnie od dnia jego doręczenia.

Obowiązująca od 7 listopada 2019 r. nowela kodeksu postępowania cywilnego wprowadziła bowiem istotną zmianę zasad wniesienia apelacji (i takich zażaleń). Po tej noweli, jeśli sąd z własnej inicjatyw (z urzędu) nie wyda wyroku z uzasadnieniem, prawa do apelacji ma tylko strona, która w terminie wystąpiła o uzasadnienie. Nie ma już tzw. apelacji wprost – składanej bez uzasadniania. Tamte zasady też były dla wielu osób trudne do zrozumienia. Tu pojawia się wątpliwość, czy owe nowe „zwięzłe zasadnicze powody rozstrzygnięcia” traktować równoznacznie ze sporządzeniem uzasadnienia, zwalniającym z wystąpienia o nie, bez czego nie można złożyć apelacji.

Jaki skutek

Jak często, i tu prawnicy są podzieleni. Część traktuje to wyjaśnienie sądu czysto informacyjnie, na użytek głównie sądu odwoławczego, a więc że nie ma ono znaczenia. Pogląd przeciwny głosi, że skoro motywy orzeczenia (zarządzenia) zostały już przez sąd ujawnione, to strona zainteresowana apelacją zwolniona jest z występowania o sporządzenie uzasadnienia.

Ku temu poglądowi skłaniają się też autorzy pytania prawnego sędziowie SA: Bernard Chazan, Paulina Asłanowicz (sprawozdawca) i Edyta Jefimko, przypominając, że w zamyśle autorów noweli to rozwiązanie miało usprawnić postępowania, bo strona może z pominięciem wniosku o uzasadnienie wnieść bezpośrednio apelację.

– Moim zdaniem, jeśli zarządzenie sądu o zwrocie pozwu zawiera motywy rozstrzygnięcia, a strona składa wniosek o uzasadnienie, to powinno się je doręczyć i otworzyć drogę do zażalenia. Jeśli jednak strona wniesie zażalenie „wprost”, to nie powinno podlegać ono odrzuceniu. Tak działa prokonstytucyjna wykładnia: zawsze na korzyść obywatela – ocenia prof. Maciej Gutowski, szef poznańskich adwokatów. – Oczywiście mam świadomość, że zwykle sądy wolą posługiwać się wykładnią formalistyczną, bo ułatwia im pracę. Nie powinno się jednak jej stosować, gdyż konstytucyjne prawo do sądu wymaga likwidowania barier wynikających z błędów ustawodawcy.

A na przyszłość przy nowelizowaniu warto działać wolniej i mądrzej.

Sygnatura akt: akt III CZP 38/20

W zamyśle legislatorów miało ono być ułatwieniem dla zainteresowanych, dodatkową informacją o intencji sądu, a zrodziło dodatkowy kłopot proceduralny.

Ten nowy rodzaj uzasadnienia obowiązuje od 7 listopada 2019 r. wraz z dużą nowelą procedury cywilnej. Wydając orzeczenie, sąd może zwięźle wskazać zasadnicze powody rozstrzygnięcia, jeżeli uzna, że to usprawni postępowanie.

Pozostało 89% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów