Cel ugody
Generalnym celem ugody jest zgodnie z art. 917 kodeksu cywilnego poczynienie przez strony wzajemnych ustępstw w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego. Strony liczą na to, że dzięki ugodzie uchylona zostanie niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub, że ugoda zapewni wykonanie tych roszczeń. W świetle przepisu ugoda może uchylić spór istniejący, albo mogący powstać.
Podstawa uchylenia się od skutków prawnych ugody zawartej pod wpływem błędu
O możliwościach uchylenia się od zawartej ugody stanowi art. 918 k.c. Pierwszą z sytuacji, która dopuszcza uchylenie się skutków prawnych ugody jest tak zwany błąd, ale musi on dotyczyć stanu faktycznego, który „według treści ugody obie strony uważały za niewątpliwy, a spór albo niepewność nie byłyby powstały, gdyby w chwili zawarcia ugody strony wiedziały o prawdziwym stanie rzeczy”.
W odróżnieniu od błędu, o którym mowa w art. 84 k.c., mamy tu do czynienia z nieco innego rodzaju błędem, stanowiącym przepis szczególny wobec przepisów o wadach oświadczeń woli. Przepis art. 918 k.c. stanowi bowiem o błędzie, który musi dotyczyć obydwu stron ugody, a nie tylko jednej strony.
Przepis art. 918 k.c. ma dzięki temu wyeliminować niepewność stanu prawnego – w przeciwnym razie strony niezadowolone z ugody zbyt często próbowałyby ją obalić, a przecież ugoda zawierana jest właśnie po to by spór na dobre wyeliminować. Należy również pamiętać, że z punktu widzenia wymienionego przepisu, liczy się stan faktyczny istniejący w dacie zawarcia ugody – jest to moment decydujący dla oceny tego, czy mieliśmy do czynienia z błędem.
Warto dodać, że w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego nie jest błędem w rozumieniu art. 918 k.c. błąd polegający „na własnym błędnym wyobrażeniu" o swojej sytuacji finansowej, czyli przecenieniu w chwili zawierania ugody własnych możliwości płatniczych (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29.5.1998 r., II CKN 44/98).
