TK orzeknie, czy limit zwrotu kosztów na adwokata narusza konstytucję

W środę 4 października Trybunał Konstytucyjny ma ogłosić orzeczenie w sprawie przepisów, które przewidują, że w razie umorzenia postępowania karnego na etapie śledztwa Skarb Państwa zwróci wydatki poniesione na obrońcę jedynie do kwoty 600 zł.

Publikacja: 03.10.2023 15:46

TK orzeknie, czy limit zwrotu kosztów na adwokata narusza konstytucję

Foto: Adobe Stock

Skargę konstytucyjną złożył mężczyzna, któremu postawiono zarzuty popełnienia przestępstw zagrożonych surową karą. W obawie przed matactwem lub próbą ukrycia się prokurator wystąpił o jego tymczasowe aresztowanie. Areszt był potem trzykrotnie przedłużany. Po ośmiu miesiącach prokurator uchylił areszt, a następnie umorzył postępowanie, uznając, że aresztowany nie popełnił żadnego zarzucanego mu przestępstwa.

Czytaj więcej

Resort Ziobry: stawki za urzędówki dla adwokatów i radców wzrosną dwukrotnie

Mężczyzna zażądał zwrotu kosztów obrony, które poniósł w związku z umorzonym postępowaniem. Najpierw spotkał się z odmową, potem sąd zmienił decyzję prokuratora i zasądził od Skarbu Państwa kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów obrony. Jak wskazał,  w związku z umorzeniem śledztwa przeciwko podejrzanemu z uwagi na stwierdzenie, iż go nie popełnił, zgodnie z art. 632 pkt 2 kodeksu postępowania karnego, koszty postępowania, w tym z tytułu ustanowienia kosztów obrońcy, winien ponieść Skarb Państwa. Sąd podkreślił jednocześnie, że sprawa  o zwrot kosztów obrony należy do kategorii spraw niewymagających przeprowadzenia rozprawy, a w takich sprawach opłatę ustala się w wysokości równej stawce minimalnej określonej w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Mężczyzna zaskarżył do TK przepisy art. 632 pkt 2 w związku z art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. w związku z § 15 ust. 2 w związku z § 11 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie. Zdaniem skarżącego przepisy te  naruszają konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa prawnego, w tym zasadę sprawiedliwości społecznej oraz zasadę zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez z nie prawa - a ponadto zasadę równości wobec prawa  oraz prawo do obrony.

- Osoba, wobec której umorzono postępowanie karne, a która poniosła koszty swej obrony w wysokości wyższej niż stawka minimalna, nie otrzymuje pełnego zwrotu poniesionych kosztów obrony, co prowadzi do swoistego finansowego „ukarania” osób niewinnych co jest sprzeczne z elementarnym poczuciem sprawiedliwości i godzi w art. 2 Konstytucji RP - podniesiono w skardze do TK.

W ocenie skarżącego, zakwestionowane przepisy prowadzą do nieuzasadnionego nierównego traktowania osób o tożsamym statusie procesowym,  ponieważ wyłącznie osoby, wobec których umorzono postępowanie karne, a których koszty ustanowienia obrońcy były niższe lub równe wysokości stawek minimalnych, mogą otrzymać zwrot tych kosztów w całości. Co więcej, także osoby, wobec których postępowanie zostało umorzone po przeprowadzeniu rozprawy, są lepiej traktowane przez prawo - mogą liczyć na zwrot kosztów obrony w wysokości 6-krotności stawki minimalnej.

Prokurator Generalny i Sejm wnieśli o umorzenie postępowania ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku. 

Sprawę rozstrzygał pięcioosobowy skład Trybunału Konstytucyjnego pod przewodnictwem sędziego Piotra Pszczółkowskiego.  Jak informuje TK,  orzeczenie zostanie ogłoszone 4 października o godz. 11.30. 

Czytaj więcej

Trybunał: ograniczenie zwrotu kosztów obrony jest niekonstytucyjne

SK 105/20

Skargę konstytucyjną złożył mężczyzna, któremu postawiono zarzuty popełnienia przestępstw zagrożonych surową karą. W obawie przed matactwem lub próbą ukrycia się prokurator wystąpił o jego tymczasowe aresztowanie. Areszt był potem trzykrotnie przedłużany. Po ośmiu miesiącach prokurator uchylił areszt, a następnie umorzył postępowanie, uznając, że aresztowany nie popełnił żadnego zarzucanego mu przestępstwa.

Mężczyzna zażądał zwrotu kosztów obrony, które poniósł w związku z umorzonym postępowaniem. Najpierw spotkał się z odmową, potem sąd zmienił decyzję prokuratora i zasądził od Skarbu Państwa kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów obrony. Jak wskazał,  w związku z umorzeniem śledztwa przeciwko podejrzanemu z uwagi na stwierdzenie, iż go nie popełnił, zgodnie z art. 632 pkt 2 kodeksu postępowania karnego, koszty postępowania, w tym z tytułu ustanowienia kosztów obrońcy, winien ponieść Skarb Państwa. Sąd podkreślił jednocześnie, że sprawa  o zwrot kosztów obrony należy do kategorii spraw niewymagających przeprowadzenia rozprawy, a w takich sprawach opłatę ustala się w wysokości równej stawce minimalnej określonej w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo dla Ciebie
Koniec abonamentu RTV. Ma go zastąpić opłata w wysokości 8-9 zł miesięcznie
Materiał Promocyjny
Finansowanie projektów związanych z odnawialnymi źródłami energii
Prawo pracy
Urlop na żądanie nie przechodzi na nowy rok
Nieruchomości
Zakaz pieców gazowych, obowiązkowa fotowoltaika. W Brukseli podano daty
Zdrowie
Ostrzeżenie przed popularnymi lekami na katar. "Nie stosować"
Prawo karne
Prezydent Andrzej Duda ułaskawił prawicowego publicystę
Materiał Promocyjny
Jak odróżnić nastoletni bunt od depresji. Poradnik dla nauczycieli