Chcę zwrócić uwagę na funkcjonowanie [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=179014]ustawy z 28 lutego 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (DzU nr 167, poz 1398; dalej: ustawa)[/link] w części dotyczącej postępowania wieczystoksięgowego, do którego odnoszą się przepisy art. 42 – 48. Aby jednak właściwie zrozumieć istotę zagadnienia, należy je powiązać z treścią art. 511 1 § 1 kodeksu postępowania cywilnego wyznaczającego zakres obowiązków uczestnika postępowania, czyli każdej osoby składającej wniosek o wpis w księdze wieczystej.
Przepis ten stanowi, że m.in. [b]w postępowaniu wieczystoksięgowym wniosek podlegający opłacie stałej – a jedynie z takimi opłatami mamy tu do czynienia – przewodniczący zwraca bez wezwania, jeśli nie został należycie opłacony. Nastąpiło zatem odwrócenie zasady w stosunku do przepisów poprzednio obowiązujących. Zgodnie z nimi to organ państwowy, jakim jest sąd, miał obowiązek wezwać stronę do uiszczenia opłaty.[/b] Rodziło to konieczność uprzedniego ustalenia jej wysokości przez tenże sąd, który tym samym był zmuszony dokonać wykładni właściwych przepisów (tzw. wykładnia autentyczna).
[b]Pod rządami obecnej ustawy obowiązek ten został przerzucony na obywatela. Skoro tak, to przepisy komentowanej ustawy powinny być maksymalnie klarowne i spójne, aby sam obywatel mógł dokonać ich wykładni i wywiązać się z nałożonego nań obowiązku. Okazuje się, że ten postulat niezupełnie udało się ustawodawcy spełnić.[/b]
Przyjrzyjmy się wzajemnym relacjom art. 42 i 43 tej ustawy – przepisów podstawowych, bo regulujących kwestię opłat od wpisu prawa własności, użytkowania wieczystego i ograniczonych praw rzeczowych.
Praktyka orzecznicza przynajmniej części sądów, wbrew intencji ustawodawcy, zaciera istotną różnicę przedmiotową między tymi przepisami.z Opierając się na swoistej wykładni gramatycznej art. 43, niektóre sądy doszły do wniosku, że należna w tym zakresie opłata stała w kwocie 150 zł powinna być pobierana odrębnie od każdej nieruchomości, dla której prowadzona jest osobna księga wieczysta. Zatem w wypadku wpisu w kilku księgach wieczystych wymagane jest pobranie wielokrotności tej opłaty, co ma niebagatelne znaczenie zwłaszcza przy wpisach własności nieruchomości rolnych, których dotyczy pkt 2 komentowanego przepisu.
