Szkody na zdrowiu wyceniane zbyt dowolnie

Kwoty zasądzane od towarzystw ubezpieczeniowych dla ofiar wypadków komunikacyjnych czy błędów medycznych są coraz wyższe. Zadośćuczynienia rosną, ale w ślad za tym pojawiło się zjawisko różnicowania ich wysokości.

– Kobieta, której amputowano części ciała wskutek błędu lekarza, w sądzie w Katowicach dostała 150 tys. zł, a w niemal identycznej sprawie sąd warszawski przyznał innej 400 tys. zł – obrazuje radca prawny Jolanta Budzowska, która prowadzi wiele procesów w imieniu ofiar pomyłek medycznych.

Potrzebna jest standaryzacja

Czy zatem sędziom nie przydałyby się jakieś kryteria, które pomogłyby im obiektywizować czy wręcz ujednolicać zasądzane sumy? Z postulatem opracowania wytycznych pozwalających przewidywać wysokość zadośćuczynień wystąpiło ostatnio środowisko firm ubezpieczeniowych.

Jolanta Budzowska jest zwolenniczką standaryzacji. – Poza procentem uszczerbku na zdrowiu nie ma dających się zmierzyć kryteriów oceny, jaka suma jest odpowiednia w danej sytuacji. Z dwóch osób, które doznały podobnej szkody, jedna może dostać w sądzie dużo więcej niż druga – mówi. Jej zdaniem bywa, że sędziowie po prostu nie wiedzą, jakie zadośćuczynienia są orzekane w innych sądach, co powoduje, że ustalenie rekompensaty jest zbyt dowolne.

Mikołaj Wild z Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, który przeanalizował orzecznictwo w takich sprawach, ocenia, że brak jasnych kryteriów szacowania zadośćuczynień najbardziej uderza w pokrzywdzonych, którzy nie wiedzą, o jakie sumy mogą się ubiegać.

Wytyczne funkcjonują w wielu krajach, w bardziej lub mniej wiążącej formie. W Niemczech czy Wielkiej Brytanii są to np. książki z tabelkami i widełkami, w których wycenia się poszczególne rodzaje szkód. – Także w Hiszpanii swoboda orzekania sądu co do wysokości zadośćuczynień jest niemalże wykluczona, gdyż obowiązuje tabela świadczeń za poszczególne rodzaje uszczerbku na zdrowiu – mówi radca prawny Jakub Pokrzywniak z kancelarii Wierciński Kwieciński Baehr.

Takie rozwiązanie niezbyt podoba się sędziemu Marcinowi Łochowskiemu z Sądu Okręgowego Warszawa-Praga. – Każda sytuacja jest niepowtarzalna, dlatego sędziom przyznano swobodę w orzekaniu – stwierdza. – Wiązanie im rąk byłoby sprzeczne z naszymi zasadami wymiaru sprawiedliwości, choć mogłoby być dla nich nawet dość wygodne.

Sędziowska swoboda w orzekaniu

– Inspirujące może być jednak to, co zrobiono w Holandii. Tamtejszy Sąd Najwyższy orzekł, iż w podobnych sprawach należy kierować się wcześniejszymi orzeczeniami. W związku z tym publikuje się je w książkowych zbiorach – wskazuje Jakub Pokrzywniak.

Krakowski adwokat Rafał Kos nie wyobraża sobie, by zestandaryzowanie kwot zadośćuczynienia było w ogóle możliwe.

– Rozmiar krzywdy, który ono ma kompensować, zawsze będzie zależał od indywidualnych okoliczności związanych z poszkodowanym – argumentuje.

Z kolei warszawski adwokat Andrzej Michałowski ironizuje: – Po zastosowaniu cennika zadośćuczynień cierpienia związane z utratą palca profesora byłyby dwukrotnie więcej warte niż palca stróża, ale za to noga listonosza musiałaby więcej kosztować niż profesora.