Klata reżyseruje „Krzyżaków”. Spektakl o narodowej sile czy zalążku katastrofy?

Jan Klata zobowiązanie o wyreżyserowaniu „Krzyżaków” Sienkiewicza za dyrekcji Pawła Dobrowolskiego w Olsztynie podjął na długo przed tym, jak wygrał konkurs i został mianowany dyrektorem Teatru Narodowego.

„Krzyżacy” Henryka Sienkiewicza i Jana Klaty

Powieść Sienkiewicz pisał w latach 1897-1900, gdy nasilała się germanizacja w zaborze pruskim. Była to pierwsza książka wydana po II wojnie światowej. W 1960 r. – 550 lat po bitwie pod Grunwaldem, powstała ekranizacja Aleksandra Forda. To były czasy, kiedy zrozumiała po wojnie antyniemieckość stanowiła w polityce sekretarza PZPR Władysława Gomułki spoiwo ze Związkiem Radzieckim jako gwarantem nienaruszalności granic PRL wraz z Ziemiami Odzyskanymi.

Antyniemieckość w Polsce nasila się ponownie od lat – jaki wydźwięk będzie miał olsztyński spektakl?

Czytaj więcej

Teatr

Klata rozpocznie dyrekcję w Narodowym słynnym „Weselem” ze Starego z jego gwiazdami

„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Jana Klaty z Narodowego Starego Teatru im. Modrzeje...

Przed laty w Starym Teatrze Jan Klata wystawił satyryczną „Trylogię”, uwypuklającą różne mity wykreowane przez Sienkiewicza - sarmackie, narodowe, katolickie, męskie, pokutujące potem w polskiej kulturze przez dekady. Spektakl żył własnym życiem. Po katastrofie smoleńskiej nowego wyrazu nabrała sekwencja wejścia do kanału Wołodyjowskiego, „małego rycerza”, która była wiązana z Lechem Kaczyńskim, propagującym pamięć o powstaniu warszawskim.

Przystępując do pracy nad „Krzyżakami” sam Jan Klata schodził… tym razem do schronu. W Kijowie.

- O kondycję trzeba dbać bezustannie – mówił w pierwszym wywiadzie jako dyrektor Narodowego dla „Rzeczpospolitej”. – (…) Podczas mojego niedawnego pobytu w Kijowie, gdy schodziłem do schronu, bo w okresie, kiedy Amerykanie zdecydowali się nie pomagać Ukraińcom, Putin mocno bombardował Kijów – czytałem „Krzyżaków”. Ku pokrzepieniu serc. (…) O Sienkiewiczu mam inne zdanie, niewykluczone, że bardziej zniuansowane, bez prezentyzmu. Ale generalnie lepiej by było, żeby artyści nie kadzili swojej wspólnocie, tylko zajmowali się tym, co się nie udało albo jest zalążkiem katastrofy na horyzoncie. Interesują mnie zwłaszcza te momenty, kiedy do czegoś nie dorastaliśmy, a wokół nasi sąsiedzi mieli ludzi, którzy dorastali.

Jan Klata i Ishbel Szatrawska pracują nad „Krzyżakami”

Jak czytamy w zapowiedzi premiery, wydarzenie ma wyjątkowy, jubileuszowy charakter – w 2025 roku Teatr im. Stefana Jaracza świętuje 100-lecie swojego istnienia, a równocześnie przypada 80. rocznica powstania Teatru Polskiego w Olsztynie.

„Premiera „Krzyżaków” stanie się symbolicznym zwieńczeniem wieloletniej historii sceny, która od dekad buduje tożsamość kulturalną Warmii i Mazur (…). Sienkiewicz, inspirowany średniowiecznymi kronikami, stworzył barwny fresk historyczny o starciu Polski z potęgą Zakonu Krzyżackiego, a zarazem głęboko ludzką opowieść o miłości Zbyszka i Danusi. To powieść, która stała się symbolem nadziei, narodowej siły i kulturowej tożsamości”.

Czytaj więcej

Plus Minus

Jan Klata: W Kijowie towarzyszyło mi pytanie, czy my jesteśmy następni

Generalnie lepiej by było, żeby artyści nie kadzili swojej wspólnocie, tylko zajmowali się tym, c...