Tygiel narodów, języków i religii

Za konflikty w regionie odpowiedzialny jest głównie Józef Stalin. To on podzielił Kaukaz sztucznymi granicami.

Publikacja: 11.08.2008 23:11

Tygiel narodów, języków i religii

Foto: Rzeczpospolita

Jadąc na Kaukaz, co kilkadziesiąt kilometrów przekracza się jakąś granicę. Na granicznych posterunkach skrupulatnie sprawdzane są dokumenty. Nie tylko z powodu konfliktu w Gruzji i niespokojnej sytuacji w Czeczenii. Także dlatego, że mieszkańcy jednych rosyjskich republik nie lubią mieszkańców innych. Osetyjczycy nie cierpią Inguszów. Samochód z inguskim numerem rejestracyjnym „06” będzie z pewnością sprawdzony przez osetyjską milicję dokładniej niż ten z osetyjskim numerem „15”. I na odwrót.

Region ten jest mieszaniną ras i narodów. Dagestańczycy podzieleni są na wiele grup – Awarowie, Agulowie, Dargijczycy i inni. W Dagestanie jest góra, na której zboczach znajduje się siedem wiosek. Ich mieszkańcy mówią siedmioma różnymi językami. Żeby się zrozumieć, używają obcego im języka awarskiego.

Opis historii Kaukazu zająłby zbyt wiele miejsca. Same dzieje Gruzji sięgają czasów przedchrześcijańskich. Gruzini słusznie twierdzą, że są starożytnym narodem – przyjęcie przez nich chrześcijaństwa sięga IV – Vw. n.e. Dla obecnych wydarzeń najistotniejsza jest jednak historia podbijania Kaukazu przez Moskwę.

Rosjanie opanowywali Kaukaz od XVI do XVII w. Miejscowe ludy walczące między sobą zwracały się do nich o pomoc. Tak robili Ingusze, licząc na wsparcie w walce z Kabardyjczykami; podobnie uczynili potężni niegdyś, a na przełomie XVIII i XIX w. atakowani przez Persów Gruzini. W XIX w. kolejne ludy składały carowi przysięgę wierności.Wkrótce jednak okazało się, że Rosjanie prowadzą politykę pełnego podporządkowania ludów kaukaskich, stąd antyrosyjskie bunty w drugiej połowie XIX wieku dławione siłą i wzmożoną rusyfikacją.

Wielką zmianę przyniosła rewolucja 1917 roku. Bolszewicy obiecali odebrać ziemie Kozakom, dlatego na początku otrzymali poparcie od ludów Kaukazu. Wkrótce jednak oni również podporządkowali sobie region siłą. Kaukaz był areną wyjątkowo krwawych wydarzeń. Przez pewien czas niepodległa pozostała Gruzja, ale i ją w 1921 r. opanowali bolszewicy.

Do wybuchu antysowieckich buntów doszło podczas II wojny światowej. W 1941 r. w górskiej części Czeczeno–Inguszetii wybuchło powstanie; jego uczestnicy ogłosili, że ich celem jest stworzenie niepodległego państwa pod protektoratem niemieckim. Ale powstanie upadło, a w 1944 r. pół miliona Inguszów i Czeczenów zostało deportowanych głównie do Kazachstanu. Wrócili na swe ziemie dopiero po śmierci Stalina.

Rozpad Związku Radzieckiego spowodował powstanie trzech niepodległych państw: Gruzji, Azerbejdżanu i Armenii. Najbardziej jednolitym etnicznie państwem jest Armenia (ok. 95 proc. mieszkańców stanowią Ormianie). W Azerbejdżanie dominują Azerowie (ponad 80 proc.). Gruzini stanowią dwie trzecie ludności Gruzji.

Dotychczasowe republiki i okręgi autonomiczne na Kaukazie Północnym stały się republikami w składzie Federacji Rosyjskiej. Zamieszkują je ludy należące do trzech rodzin językowych: kaukaskiej, tureckiej i indoeuropejskiej (ludy irańskie i słowiańskie). Udział Rosjan wśród ludności republik waha się od 9 proc. w Dagestanie do 68 proc. w Adygei.Dominującą religią na Kaukazie Północnym jest islam – wyznaje go prawie trzy czwarte ludności. Na Kaukazie Południowym natomiast muzułmanami są tylko Azerowie i niektóre mniejszości. Gruzini i Ormianie to chrześcijanie. Podział narodowościowy pokrywa się z grubsza z podziałem religijnym: niemal wszystkie rdzenne ludy Kaukazu Północnego wyznają islam sunnicki, a Słowianie prawosławie (wyjątkiem są Osetyjczycy, którzy w większości również są prawosławni). Mieszkający na Kaukazie Południowym Azerowie są wyznawcami islamu szyickiego.

Granice między nowymi państwami i republikami, wytyczone przez Stalina, są źródłem konfliktów. Oprócz pragnących się oddzielić od Gruzji Osetii Południowej i Abchazji najpoważniejszy jest spór o zamieszkany przez Ormian Górski Karabach, formalnie część Azerbejdżanu.Konflikt o Abchazję i Osetię Południową stał się powodem obecnej wojny.

Jadąc na Kaukaz, co kilkadziesiąt kilometrów przekracza się jakąś granicę. Na granicznych posterunkach skrupulatnie sprawdzane są dokumenty. Nie tylko z powodu konfliktu w Gruzji i niespokojnej sytuacji w Czeczenii. Także dlatego, że mieszkańcy jednych rosyjskich republik nie lubią mieszkańców innych. Osetyjczycy nie cierpią Inguszów. Samochód z inguskim numerem rejestracyjnym „06” będzie z pewnością sprawdzony przez osetyjską milicję dokładniej niż ten z osetyjskim numerem „15”. I na odwrót.

Pozostało 88% artykułu
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1024
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Świat
Szwajcaria odnowi schrony nuklearne. Już teraz kraj jest wzorem dla innych
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1023
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1022
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1021