Alians białego człowieka

Stawka jest tak duża, że mimo skandalu podsłuchowego i niedawnego paraliżu amerykańskiej administracji rokowania idą pełną parą.

– Robimy postępy w każdym obszarze – powiedział w miniony weekend na zakończenie drugiej rundy rokowań w Brukseli szef delegacji Unii Ignacio Garcia Bercero.

– Jestem pełen optymizmu, że uda nam się szybko dojść do porozumienia – potwierdził jego amerykański odpowiednik Dan Mullaney, który do belgijskiej stolicy przyjechał na czele delegacji przeszło 50 ekspertów.

Jeszcze tydzień wcześniej kanclerz Angela Merkel chciała włączyć do rokowań nad porozumieniem zwanym aliansem białego człowieka nowy rozdział: o ochronie danych osobowych. To oznaczałoby wielomiesięczną zwłokę, bo kraje UE musiałyby uzgodnić nowy mandat negocjacyjny dla Komisji Europejskiej. Jednak teraz nie ma już o tym mowy. Nie tylko afera podsłuchowa nie wpłynie na unijno-amerykańskie rozmowy, ale i kolejny etap wyznaczono już na 27 listopada. Wtedy spotkanie będzie poświęcone usługom finansowym.

Bruksela i Waszyngton czasu nie mają dużo. OECD ostrzega, że jeśli obecne tempo rozwoju Chin zostanie utrzymane, to kraj ten w 2016 roku będzie miał największą gospodarkę globu, jeśli uwzględnić realną siłę nabywczą walut narodowych. Dziś palmę pierwszeństwa dzierżą wciąż Stany Zjednoczone.

– Cel jest ambitny. Chcemy do końca 2015 roku zawrzeć porozumienie o utworzeniu Transatlantyckiego Partnerstwa dla Handlu i Inwestycji (TTIP). Jeśli nam się uda, Europa i Ameryka będą nadal narzucały reszcie świata zasady współpracy gospodarczej. W przeciwnym wypadku może zwyciężyć chiński model „kapitalizmu państwowego" – ostrzega w rozmowie z „Rz" jeden z negocjatorów Komisji Europejskiej.

Stany Zjednoczone i Unia Europejska wspólnie wciąż wypracowują prawie połowę globalnego dochodu narodowego. Mogą więc zmusić pozostałe kraje świata do respektowania wyśrubowanych norm ochrony środowiska, zasad bezpieczeństwa pracy, zakazu pracy nieletnich, regulacji antykorupcyjnych, zasad pomocy państwa.

Umowa TTIP dawałaby także prawo do wzajemnego udziału europejskich i amerykańskich firm w zamówieniach publicznych USA i UE. Pozwalałaby także na fuzje przedsiębiorstw nawet z tak strategicznych sektorów jak linie lotnicze czy banki. Celem negocjatorów jest opracowanie wspólnych norm patentowych leków i wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych. Do tych wszystkich regulacji musiałyby się stopniowo dostosować inne kraje świata.

– Jeśli te regulacje rzeczywiście wejdą w życie, zmienią kierunki międzynarodowej współpracy gospodarczej – mówi „Rz" Nicolas Veron, ekonomista Instytutu Bruegla w Brukseli.

Model rozwoju gospodarczego Chin, ale także Rosji czy monarchii z rejonu Zatoki Perskiej jest zupełnie inny. Niezwykle szybkie tempo rozwoju chińskiej gospodarki w minionych trzech dekadach to w znacznej części wynik manipulacji kursem juana, zamknięcia rynku wewnętrznego na import, wyzyskiwania taniej siły roboczej, zezwolenia na spustoszenie środowiska. Kreml wykorzystuje z kolei uzależnienie partnerów od dostaw gazu dla celów politycznych. A nieograniczone wsparcie z budżetu państwa pozwoliło na spektakularny rozwój wielu koncernów z Zatoki Perskiej, np. linii lotniczych.

O rosnącej sile „państwowego kapitalizmu" Chin świadczą m.in. strategiczne inwestycje już nie tylko w krajach rozwijających się Afryki czy Ameryki Łacińskiej, ale nawet słabszych państw Unii, w tym Grecji.