Zmarł ostatni szyfrant Navajo

Umarł Chester Nez, ostatni z 29 członków plemienia Navajo, którzy na bazie swojego języka opracowali szyfr używany przez Amerykanów podczas II wojny światowej w walce z Japończykami

Publikacja: 05.06.2014 12:36

Indiańscy szyfranci

Indiańscy szyfranci

Foto: youtube

Chester Nez zmarł w wieku 93 lat w Albuquerque w Nowym Meksyku. Przyczyną śmierci była niewydolność nerek.

Podczas II wojny światowej Chester Nez był jednym z szyfrantów w walkach z Japonią na Pacyfiku. Po wojnie na ochotnika walczył w wojnie koreańskiej. Do 1974 roku, gdy przeszedł na emeryturę, pracował jako malarz w szpitalu Veterans Administration w Albuquerque.

O jego śmierci poinformowała Judy Avila, z którą Nez pracował nad spisaniem swoich wspomnień.

Nez został wybrany spośród 250 członków plemienia Navajo, którzy przybyli do misji wojskowej w Arizonie. Znalazł się w zespole 29 współplemieńców zwerbowanych do wojska, by utworzyć unikalny szyfr oparty na ich rodzimym, niepisanym języku. Miało to przełamać pasmo klęsk spowodowanych łamaniem przez Japończyków szyfrów, którymi posługiwała się amerykańska armia.

Indianie Navajo we współpracy z amerykańskimi żołnierzami stworzyli kod dopasowując słowa pochodzące z ich języka do terminów wojskowych. I tak na przykład "żółw" oznaczał "czołg", "nasza matka" - Amerykę, "pisklę jastrzębia" - "bombowiec nurkujący". "Żelazna ryba" oznaczała "okręt podwodny", a "ziemniak" - granat. Innymi słowami zakodowano poszczególne litery, by w ten sposób opisać terminy nieistniejące w języku Navajo.

Tajnego kodu używało około 400 specjalnie przeszkolonych indiańskich szyfrantów.  Wiadomości czytane były przez radio i telefony polowe na obszarze całego Pacyfiku, a po przeczytaniu natychmiast niszczone.

Jedną z najważniejszych akcji z udziałem szyfrantów Navajo było zdobycie japońskiej wyspy Iwo Jima w 1944 roku. Było to możliwe dzięki kilku zespołom szyfrantów, którzy w ciągu 48 godzin przekazali ponad 800 zakodowanych meldunków.

Mimo starań, Japończykom nigdy nie udało się złamać szyfru.

Oficjalnie misja szyfrantów została zakończona dopiero w 1968 roku. Po wojnie jednak ich rolę w zwycięskich walkach amerykańskiej armii pomniejszano lub wręcz ukrywano. Zaczęło się to zmieniać dopiero w latach 80. XX wieku. W 1987 roku prezydent Ronald Reagan  ustanowił 14 sierpnia Dniem Nawajskiego Szyfranta.

W 2001 roku za prezydentury George'a W. Busha dwudziestu dziewięciu Indian Navajo, którzy dali początek rozbudowanej później grupie "codetalkerów",  otrzymało złote Medale Kongresu.

W 2002 roku John Woo nakręcił film "Szyfry wojny", w którym podkreślono rolę nawajskich szyfrantów w czasie wojny, nie ukrywając jednak, że przez potomków kowbojów ci indiańscy żołnierze często traktowani byli jak podludzie.

Chester Nez zmarł w wieku 93 lat w Albuquerque w Nowym Meksyku. Przyczyną śmierci była niewydolność nerek.

Podczas II wojny światowej Chester Nez był jednym z szyfrantów w walkach z Japonią na Pacyfiku. Po wojnie na ochotnika walczył w wojnie koreańskiej. Do 1974 roku, gdy przeszedł na emeryturę, pracował jako malarz w szpitalu Veterans Administration w Albuquerque.

Pozostało 87% artykułu
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1024
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Świat
Szwajcaria odnowi schrony nuklearne. Już teraz kraj jest wzorem dla innych
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1023
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1022
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1021