Choinka - symbol odporności na przemijanie, a śliwka odpędza złe moce

Jabłka gwarantują dobre zdrowie, pokój i miłość, gruszki odpowiadają za długowieczność. Dlaczego choinkę dekorujemy bombkami czy zabawkami - na cześć narodzin Jezusa w zimie, w okresie, gdy wisiały sople lodowe - o tym skąd pochodzą nasze bożonarodzeniowe zwyczaje opowiadają naukowcy Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Aktualizacja: 24.12.2019 11:42 Publikacja: 24.12.2019 11:36

Choinka - symbol odporności na przemijanie, a śliwka odpędza złe moce

Foto: AdobeStcok

IK

Dr hab. Agnieszka Pieńczak, prof. UŚ o symbolice choinki

Rozpoczął się świąteczny czas, którego nieodłącznym elementem są bogato strojone choinki. Dr hab. Agnieszka Pieńczak, prof. UŚ opowiada między innymi o tym, czym dawniej dekorowano bożonarodzeniowe drzewka, w którym miejscu izby je ustawiano i jaka jest ich symbolika:

Drzewko wigilijne, popularnie określane choinką, to najczęściej spotykana, choć najmłodsza ozdoba domów w wigilię Bożego Narodzenia. Do Polski trafiła mniej więcej w połowie XIX wieku wraz z protestantami niemieckimi. Stopniowo zaczęła się rozprzestrzeniać z terenów zachodnich i północnych, by po drugiej wojnie światowej dotrzeć również w inne obszary naszego kraju. Pierwsze choinki pojawiały się zatem w domach wiejskich już po pierwszej wojnie światowej. Dawniej ozdabiano je z reguły jabłkami, orzechami, piernikami, piórami czy różnymi elementami wykonanymi ze słomy i kolorowego papieru. Wcześniej stosowano inne ozdoby izby wigilijnej – słomiane snopy (najczęściej cztery), kolorowe pająki czy tzw. podłaźniczki (głównie tereny Beskidu i Podhala). Te ostatnie stanowią być może formę przejściową pomiędzy tradycyjną gałązką zdobiącą dom w okresie świątecznym, a znanym nam dziś drzewkiem wigilijnym. Podłaźniczki w formie np. ściętego wierzchu świerka lub jodły zawieszano z reguły wierzchołkiem do dołu. Zdaniem mieszkańców wsi taka forma dekoracji była wcześniejsza od dzisiejszej choinki i przez tę ostatnią została w zasadzie wyparta.
W dawniejszych czasach drzewko wigilijne lokowano wewnątrz domu, najczęściej na środku lub w rogu izby, zwykle jednak w pobliżu wigilijnego stołu. Zgodnie z tradycją stało ono w domu najczęściej do Trzech Króli (6 stycznia) lub do dnia Matki Boskiej Gromnicznej (2 lutego). Swoistą nowością w latach 80. ubiegłego wieku stało się dekorowanie choinek stojących w przydomowych ogródkach lampkami elektrycznymi.
Symbolika wigilijnego drzewka jest niezwykle bogata – wiecznie zielone igliwie roślin iglastych mówi nam o trwałości życia, niezmienności, odporności na przemijanie. Takie drzewko symbolicznie wyznacza centrum i uczestniczy w kosmicznej mediacji, czyli przechodzeniu między różnymi strefami.

„Rzeczpospolita” najbardziej opiniotwórczym medium października!
Rzetelne informacje, pogłębione analizy, komentarze i opinie. Treści, które inspirują do myślenia. Oglądaj, czytaj, słuchaj.

Czytaj za 9 zł miesięcznie!
Społeczeństwo
Sondaż: Rok rządów Donalda Tuska. Polakom żyje się lepiej, czy gorzej?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Społeczeństwo
Syryjczyk w Polsce bez ochrony i w zawieszeniu? Urząd ds. Cudzoziemców bez wytycznych
Społeczeństwo
Ostatnie Pokolenie szykuje „wielką blokadę”. Czy ich przybudówka straci miejski lokal?
Społeczeństwo
Pogoda szykuje dużą niespodziankę. Najnowsza prognoza IMGW na 10 dni
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Społeczeństwo
Burmistrz Głuchołaz: Odbudowa po powodzi odbywa się sprawnie