Zdrowie gejów pod lupą

Co najmniej 5 proc. mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami jest w Polsce zakażonych HIV – wynika z niedawnego internetowego badania tej populacji. Odbyło się w całej Europie. Ankiety wypełniło w sumie 180 tys. osób, z czego w Polsce – 2,8 tys.

To niejedyne szeroko zakrojone badanie tej społeczności. We wrześniu zakończyło się zbieranie ankiet w warszawskich klubach gejowskich. Badacze tłumaczą, że poznanie zachowań tej populacji jest ważne, bo najprawdopodobniej tam dochodzi do większości zakażeń HIV.

Internetowe badanie EMIS sfinansowano ze środków europejskich, a przeprowadziły go instytuty badawcze z całego kontynentu. Ankiety zbierano w 2010 roku, jednak europejski raport opublikowano kilka miesięcy temu, a wersja dotycząca Polski wciąż jest w opracowywaniu.

W Polsce ze wszystkich zakażeń HIV wykrywanych w punktach profilaktyczno-diagnostycznych ponad 60 proc. ma miejsce wśród mężczyzn utrzymujących kontakty seksualne z mężczyznami. Raport potwierdził, że sytuacja epidemiologiczna w tej grupie może budzić niepokój. – Odsetek zakażeń jest alarmujący. Jest ich o wiele więcej niż w populacji ogólnej – zauważa Anna Marzec-Bogusławska, dyrektor Krajowego Centrum ds. AIDS, które współpracowało przy badaniu. W całej Polsce zakażonych jest 17 tys. osób, czyli poniżej 0,1 procent dorosłej populacji. Tymczasem do zdiagnozowanego HIV przyznało się 5,1 proc. ankietowanych w EMIS.

Działacz na rzecz mniejszości Tomasz Szypuła uważa, że pozornie wysoki odsetek HIV w tej grupie może wiązać się z większą świadomością. – Te osoby wiedzą, że po ryzykownym kontakcie seksualnym trzeba się przebadać. Dlatego ta grupa może być nadreprezentowana – zastrzega.

Jednak niepokój może budzić dynamika zakażeń. Aż 28,4 proc. badanych w Polsce przyznało, że dodatni wynik testu uzyskało w ciągu ostatniego roku. W całej Europie wyższy odsetek jest tylko w Rumunii.

58 proc. badanych jest zadowolonych ze swojego życia seksualnego. Z reguły to ci, którzy są w stałych związkach

Polscy ankietowani mieszczą się za to w europejskiej średniej dotyczącej infekcji chorobami wenerycznymi. W ciągu roku przed wypełnieniem ankiety wykryto je u 7,1 proc. respondentów.

Z badania wynika, że ponad 80 proc. z nich miało w ciągu ostatniego roku kontakty seksualne z mężczyznami niebędącymi ich stałymi partnerami. Intymne relacje z kobietami utrzymywało w tym czasie 9 proc.

Zdaniem Anny Marzec-Bogusławskiej te dane mają wyjątkową wagę. – Ktoś może postawić pytanie, dlaczego tak szczegółowo badamy populację mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami. Jednak problemy zdrowotne tego środowiska przekładają się na zdrowie całej populacji, także heteroseksualnej. Aż 24 proc. tych mężczyzn twierdzi, że pociąga ich także płeć przeciwna – zauważa.

Niektóre z pytań w ankietach głęboko wkraczały w intymność. Pytano szczegółowo o życie seksualne i stosowanie prezerwatyw. Jednak pojawiały się też pytania o poczucie samotności i sposób poznawania nowych partnerów. – Przy okazji ankiety postanowiono poznać tę społeczność szerzej – mówi dr Magdalena Rosińska z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Polskiego Zakładu Higieny.

Z danych wynika, że choć polskie społeczeństwo jest coraz bardziej tolerancyjne, ?21 proc. badanych doświadczyło przemocy fizycznej z powodu swojej orientacji.

Po raz ostatni tak szerokie badania życia seksualnego mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami prowadził w 2004 r. seksuolog prof. Zbigniew Izdebski. – To wciąż grupa, o której wiemy relatywnie mało. Badania internetowe są trudne metodologiczne, choć próba 2,8 tys. ankiet jest rzeczywiście duża – mówi „Rz" Izdebski.

To jednak niejedyne badanie tej populacji, które przeprowadzono ostatnio w Polsce. Przez kilka miesięcy 2013 r. trwało zbieranie ankiet w dziewięciu warszawskich klubach dla gejów, które prowadzono w ramach europejskiego projektu Sialon II. Wzięło w nich udział 415 respondentów.

– Metoda badawcza jest w pewnym sensie innowacyjna. Na miejscu pobieraliśmy materiał pod postacią przesączu z jamy ustnej, który badamy laboratoryjne pod względem zakażenia wirusem HIV. Wyniki powinny być znane w połowie roku – mówi dr Magdalena Rosińska, która koordynowała badanie.

Zdaniem prof. Izdebskiego poznanie stanu zdrowia i stylu życia mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami jest ważne z punktu widzenia zdrowia publicznego. – Musimy więcej wiedzieć o zmieniającej się obyczajowości takich osób, by móc odpowiednio formułować programy zdrowotne. Obecnie z profilaktyką trudno jest dotrzeć do tych środowisk – zaznacza.