Wielkie inwestycje i łapówki

To może być rok korupcji w nowych branżach – ostrzega CBA

Publikacja: 01.03.2013 00:42

Spowolnienie gospodarcze wpływa na wzrost przestępczości gospodarczej, w tym zjawisk korupcyjnych – twierdzi CBA w raporcie o zagrożeniach łapownictwem, do którego dotarła „Rz". I wskazuje obszary najbardziej zagrożone.

W czołówce są infrastruktura oraz informatyzacja administracji publicznej. Tuż za nimi energetyka, wykorzystywanie unijnych dotacji i obronność.

– Przy inwestycjach za setki milionów złotych czy dolarów łapówki też są gigantyczne. CBA zapewne określiło zagrożenia, patrząc na projekty inwestycyjne – mówi „Rz" prof. Antoni Kamiński, były szef polskiego Transparency International.

Jak wygląda korupcja przy projektach informatycznych, i jak wysokich szczebli urzędniczych może sięgać, już wiemy. Tzw. infoafera to najbardziej spektakularna sprawa wykryta przez CBA. Andrzej M., były dyrektor Centrum Projektów Informatycznych, miał przyjąć ok. 4 mln zł. Duże łapówki miały się kryć za prywatyzacjami STOEN i LOT.

CBA ocenia, że pokus przybywa, a biznes może częściej walczyć o zlecenia, korumpując urzędników. „Można przewidywać, że przedsiębiorcy będą podejmować działania polegające na docieraniu do osób przygotowujących dokumentację przetargową i decydujących o rozstrzygnięciu, aby wybrano ich firmę" – czytamy w raporcie.

W dziedzinie infrastruktury tak może być w przypadku zleceń na budowę dróg, inwestycji kolejowych i miejskich.

Według CBA przybywa zagrożeń w związku z dystrybucją środków unijnych. Np. ukraiński biznesmen chciał wyłudzić 1 mln zł z Agencji Wspierania Przedsiębiorczości. Miał produkować piasek do kuwet dla kotów. By dostać dotację, złożył fałszywe dokumenty. Dotacje z UE są wyłudzane też dzięki „pomocy" urzędników. Pracujący w oddziale ARiMR w Łodzi potwierdzali inwestycje, które nie powstały. Dzięki fikcyjnym kontrolom przyznano ok. 3 mln zł.

W energetyce zagrożenia wiązać się mogą z przetargami na największe inwestycje energetyczne prowadzone w ramach realizacji Programu Polskiej Energetyki Jądrowej.

Narażony jest też sektor obronny. – Widzimy pewne zagrożenia wynikające ze specyfiki wojskowych zakupów. Przetargi są niejawne lub ze względu na charakter zamówienia od nich się odstępuje. A to nie sprzyja transparentności – zauważa Wojtunik.

Trudno ją zwalczać, ponieważ to sprawy skomplikowane, a metody korumpowania są bardzo zakamuflowane. – Inna trudność polega na tym, że w wąskich dziedzinach, jak np.  przy informatyzacji, ciężko jest zdobyć wiedzę ekspercką pozwalającą wychwycić nieprawidłowości. Np. przy samochodzie kosztującym 100 tys. zł nie ma wątpliwości co do jego realnej wartości. Ale czy system komputerowy kosztuje 5,50 zł czy 500 tys. zł, to już bywa dyskusyjne i zależy od poziomu wiedzy fachowej – mówi Wojtunik.

Nikt dziś nie wręcza już pieniędzy w walizce. – Dzisiaj odbywa się to na przykład poprzez udziały w firmie, zatrudnienie w spółce, przyszłe zamówienia itp. Często na początek jest oswajanie i opłacanie różnych przyjemności, takich jak bardzo atrakcyjne wyjazdy zagraniczne do egzotycznych miejsc, aż do „twardych" form, takich jak przelewy gotówki czy konta w Szwajcarii – mówi szef CBA.

Prof. Antoni Kamiński potwierdza: – Łapówka ma dzisiaj inną formę niż kiedyś. Coraz częściej jest to np. posada w spółce. Nepotyzm niebezpiecznie się rozszerza, „specjaliści" z politycznego nadania wypierają fachowców, i to nawet bardziej niż w czasach PRL – zaznacza.

Jak zwalczać korupcję? – U nas za korupcję karze się głównie karą pozbawienia wolności, a może powinno się karać dodatkowo utratą pracy, zakazem sprawowania stanowisk i dotkliwymi karami finansowymi – uważa szef CBA.

Obecnie prowadzone sprawy karne nie mają wpływu na realizację umów i kontraktów zawartych w wyniku korupcji. – Pytanie, czy nie powinny mieć? W USA na przykład funkcjonują przepisy nakładające sankcje finansowe na firmy amerykańskie, których przedstawiciele dopuścili się korupcji wobec urzędników innych państw. Normą powinny być również jednolite, wysokie standardy antykorupcyjne we wszystkich instytucjach publicznych, a także w firmach biorących udział w zamówieniach. Dziś już nieaktualny jest stereotyp zagubionego biznesmena z Zachodu, który wpada na rafę złych urzędników w Polsce wymuszających jedynie łapówki. Często jednej i drugiej stronie zależy, żeby zrobić ,,dobry" interes.

Spowolnienie gospodarcze wpływa na wzrost przestępczości gospodarczej, w tym zjawisk korupcyjnych – twierdzi CBA w raporcie o zagrożeniach łapownictwem, do którego dotarła „Rz". I wskazuje obszary najbardziej zagrożone.

W czołówce są infrastruktura oraz informatyzacja administracji publicznej. Tuż za nimi energetyka, wykorzystywanie unijnych dotacji i obronność.

Pozostało 93% artykułu
Służby
Kto nagrywał białoruskich kibiców na meczu w Warszawie? Czy sprawą zajmą się służby?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Służby
Strefa buforowa na granicy z Białorusią zostanie na dłużej
Służby
Piotr Pogonowski zatrzymany. Został doprowadzony do Sejmu na przesłuchanie
Służby
„O Pegasusie dowiedziałem się z mediów”. Były szef ABW Piotr Pogonowski zeznawał po doprowadzeniu przed komisję śledczą
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Służby
Piotr Pogonowski: Jako były szef ABW chciałbym sprostować kłamstwa o Pegasusie