W tym roku polska służba zdrowia przeszła z trybu pandemicznego na zwykły. Zdjęliśmy maski, zamknęliśmy szpitale tymczasowe i oddziały covidowe. Jednak eksperci gdzie indziej widzą najważniejsze zmiany prawne w ochronie zdrowia.
Podwyżkowy chaos
Drugą połowę roku zdominował temat podwyżek. Jak podkreślali przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia, nowelizacja ustawy o minimalnym wynagrodzeniu, która weszła w życie z początkiem lipca, to historyczny krok w ochronie zdrowia. Średnio najniższa pensja zasadnicza miała wzrosnąć aż o 30 proc. Wielu pracowników rzeczywiście dostało znaczne podwyżki. Część od lipca została przypisana do słabiej wynagradzanych grup zaszeregowania. Wszystko przez niejasne przepisy.
Czytaj więcej
Pielęgniarki otrzymują wypowiedzenia zmieniające. Nie chcą ich podpisywać.
– Podniesienie płac białego personelu jest sukcesem. Dzięki temu łatwiej będzie pozyskać kadrę. Niejasności w zaszeregowaniu pracowników niepotrzebnie jednak skonfliktowały pracodawców z częścią pracowników. Przepisy nie powinny budzić wątpliwości przy zaszeregowaniu pracowników do grup – uważa Jacek Krajewski, prezes Federacji Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia Porozumienie Zielonogórskie.
Wśród przedstawicieli szpitali nowelizacja nie wzbudziła jednak entuzjazmu.
– Choć objęła pracowników medycznych etatowych, rozbudziła oczekiwania płacowe wszystkich grup zawodowych. Jej implementacja wywołała też niezamierzone konflikty. Do sądów już trafiają pozwy pracowników, którzy domagają się wynagrodzeń za formalne wykształcenie, a nie to, które jest wymagane na zajmowanym stanowisku. Szpitalom borykającym się z wysoką inflacją trudno sprostać wszystkim oczekiwaniom płacowym pracowników, pomimo przekazanych dodatkowych środków finansowych na realizację ustawy – mówi prof. Jarosław J. Fedorowski, prezes Polskiej Federacji Szpitali.
Także prawnicy niejednoznacznie oceniają nowelizację.
– Z jednej strony podniosła płace i przyniosła korzystne zmiany dla kilkunastu tysięcy gorzej wynagradzanych lekarzy, ale też pielęgniarek i fizjoterapeutów. Jednak ze względu na to, że ciężar realizacji ustawy przerzucono na pracodawców, nie zapewniając im wystarczających środków, w przyszłym roku w budżetach szpitali będą ogromne dziury. Nic więc dziwnego, że część pracodawców zmienia zaszeregowanie pracowników, przypisując ich do gorzej wynagradzanych grup – ocenia Kajetan Komar-Komarowski, radca prawny przy zespole kryzysowym Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy.
Łatwiej o diagnozę
Zmianą, która z czasem ma przynieść korzyści pacjentom, jest opieka koordynowana. Osoby z chorobami przewlekłymi zyskały dostęp do większej liczby badań oraz kompleksowej opieki lekarza i pielęgniarki z POZ. Wszystko za sprawą nowelizacji rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Lekarze POZ od października mogą leczyć cukrzycę, nadciśnienie, niewydolność serca, choroby płuc czy niedoczynność tarczycy. W razie wątpliwości mogą się skonsultować ze specjalistą. Zmiany są jednak fakultatywne – lekarze nie muszą wykonywać nowych obowiązków.
– To moim zdaniem najważniejsza zmiana. Może znacznie poprawić jakość systemu. POZ otrzymała narzędzia dotychczas zarezerwowane dla lekarzy specjalistów. Dzięki nim lekarz rodzinny może zdiagnozować pacjenta, a do specjalisty skierować osoby w cięższym stanie. Skrócą się kolejki do specjalistów. Pacjenci nie będą miesiącami czekać, by skierowano ich na badania – podkreśla Jacek Krajewski.
Prawnicy podkreślają jeszcze wagę ustawy o wyrobach medycznych, która weszła w życie pod koniec maja i implementuje unijne prawo.
– Przewiduje wysokie kary finansowe za naruszenie prawa oraz całkowicie nowy reżim reklamy, podobny do reklamy leków – zauważa Oskar Luty, adwokat, partner-założyciel Kancelarii Fairfield.
– Z reklam wszystkich wyrobów medycznych znikną aktorzy udający lekarzy lub farmaceutów. Co istotne, nowe zasady będą obowiązywały również influencerów. Zmiana ta może wpływać istotnie na zachowania konsumentów-pacjentów – mówi dr hab. Radosław Tymiński, radca prawny.
– To moim zdaniem najważniejsza zmiana. Może znacznie poprawić jakość systemu. POZ otrzymała narzędzia dotychczas zarezerwowane dla lekarzy specjalistów. Dzięki nim lekarz rodzinny może zdiagnozować pacjenta, a do specjalisty skierować osoby w cięższym stanie. Skrócą się kolejki do specjalistów. Pacjenci nie będą miesiącami czekać, by skierowano ich na badania – podkreśla Jacek Krajewski.
Prawnicy podkreślają jeszcze wagę ustawy o wyrobach medycznych, która weszła w życie pod koniec maja i implementuje unijne prawo.
– Przewiduje wysokie kary finansowe za naruszenie prawa oraz całkowicie nowy reżim reklamy, podobny do reklamy leków – zauważa Oskar Luty, adwokat, partner-założyciel Kancelarii Fairfield.
– Z reklam wszystkich wyrobów medycznych znikną aktorzy udający lekarzy lub farmaceutów. Co istotne, nowe zasady będą obowiązywały również influencerów. Zmiana ta może wpływać istotnie na zachowania konsumentów-pacjentów – mówi dr hab. Radosław Tymiński, radca prawny.
Opinia dla „Rzeczpospolitej”
Juliusz Krzyżanowski, adwokat z kancelarii Baker McKenzie
Kończący się rok przyniósł dużo zmian w regulacjach sektora zdrowia. Do tych dobrych należy zaliczyć nowelizację ustawy o Funduszu Medycznym, która weszła w życie tuż przed świętami. Przewiduje większe finansowanie najnowocześniejszych terapii. Ze środków Funduszu finansowane mają być też zalecane szczepienia ochronne oraz diagnostyka genetyczna (m.in. badania genetyczne u dzieci i młodzieży związane z leczeniem chorób onkologicznych i chorób rzadkich).
Z negatywnym odbiorem spotkała się podpisana właśnie przez prezydenta nowelizacja ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty. Przewiduje m.in. objęcie finansowaniem przez NFZ leków i wyrobów medycznych stosowanych w leczeniu chorych z hemofilią i HIV, darmowych leków dla osób powyżej 75. roku życia i kobiet w ciąży. Są to bardzo dobrze działające programy i wszelkie zmiany powodują obawy o ich dalsze funkcjonowanie. Dodatkowo, obciążenie budżetu NFZ nowymi wydatkami wzbudza obawy, czy nie zostanie on uszczuplony.
