Reklama

Aport gminy do spółki w ramach społecznej inicjatywy mieszkaniowej bez VAT

Gmina, która wnosi aportem działki do spółki powołanej w ramach społecznej inicjatywy mieszkaniowej realizuje swoje zadania własne i nie działa jako podatnik VAT.

Publikacja: 01.09.2025 14:37

Aport gminy do spółki w ramach społecznej inicjatywy mieszkaniowej bez VAT

Foto: Adobe Stock

Z tego artykułu się dowiesz:

  • Jakie są podstawy prawne, które umożliwiają gminom wnoszenie aportu do spółki w ramach społecznej inicjatywy mieszkaniowej i nie bycie uznawanym za podatnika VAT?
  • Czy nowe regulacje prawne wspierają rozwój społecznych inicjatyw mieszkaniowych i w jakim zakresie wspomagają budownictwo społeczne?
  • Jak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie ocenił działalność gminy w kontekście realizacji zadań własnych poprzez udział w spółce SIM?
  • Dlaczego gmina, według sądu, nie działa jako przedsiębiorca przy wnoszeniu aportu do spółki SIM, lecz realizuje zadania publicznoprawne?
  • Jakie są różnice między prawem do odliczenia podatku VAT a traktowaniem nieruchomości jako zasobu gminnego przy realizacji zadań rozwojowych?
  • W jaki sposób działalność spółki non-profit, jaką jest SIM, wpisuje się w ramy zadań własnych gminy z zakresu komunalnego budownictwa mieszkaniowego?

Tak wynika z jednego z najnowszych orzeczeń Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Rzeszowie.

Spór został zainicjowany wnioskiem o interpretację indywidualną. Gmina wyjaśniła w nim, że jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT. A jej wątpliwości miały związek z wejściem w życie nowych regulacji wspierających rozwój mieszkalnictwa, które tworzą korzystne warunki wspierania budownictwa społecznego. Samorządowcy przypomnieli, że dzięki tym przepisom pojawiła się m.in. możliwość tworzenia przez Krajowy Zasób Nieruchomości społecznych inicjatyw mieszkaniowych (SIM). Nowe regulacje to również ułatwienia i wsparcie finansowe dla gmin realizujących inwestycje mieszkaniowe. 

Społeczne inicjatywy mieszkaniowe. Czy SIM ułatwia realizację zadań własnych gminy? 

Jak zauważono we wniosku, SIM to spółki, które przede wszystkim zajmują się budowaniem budynków mieszkalnych wielorodzinnych i ich eksploatacją na zasadach najmu. Gmina wyjaśniła, że jej rada dała możliwość przystąpienia do SIM oraz zezwoliła na utworzenie takiej spółki. Gmina objęła część udziałów w niej, a pozostałe udziały należą do innych samorządów, które też są wspólnikami. W ramach planowanej inwestycji zakłada się wybudowanie mieszkań na terenie każdej z gmin.

Reklama
Reklama

Gmina tłumaczyła, że planuje wnieść do spółki aportem działki. Zaznaczyła, że nie miała przy ich nabyciu prawa do odliczenia VAT. Niezabudowane grunty nie są objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, nie mają też decyzji o warunkach zabudowy. A na dzień aportu nie będzie jeszcze uchwalony plan miejscowy ani nie będzie wydanej decyzji o warunkach zabudowy. Samorządowcy chcieli się upewnić, czy od planowanego aportu będzie trzeba rozliczyć VAT. 

Czytaj więcej

SIM-y do kontynuacji, ale i rewizji

Czy wniesienie gminnego gruntu do SIM podlega VAT?

Ku ich zaskoczeniu fiskus nie tylko uznał, że z tytułu wniesienia działek w formie aportu do spółki, gmina będzie występowała w roli podatnika podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. Odmówił jej też zwolnień z art. 43 ust. 1 pkt 9 i art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Zdaniem urzędników, skoro bowiem na gruntach jest sieć wodociągowa i kanalizacyjna, to nie można ich uznać za tereny niezabudowane. Inaczej ocenili też kwestię prawa do odliczenia VAT. Zauważyli, że gmina stała się właścicielem gruntów na podstawie decyzji komunalizacyjnej z 1993 r. W tej dacie nie posiadała jeszcze statusu podatnika VAT, a grunty nie były uznawane za towar, dlatego sprzedaż nie podlegała opodatkowaniu. W konsekwencji w ocenie fiskusa nie można twierdzić, że gminie nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku, skoro dostawa w ogóle nie była nim objęta. 

Samorządowcy nie złożyli broni, zaskarżyli interpretację i wygrali. Rzeszowski WSA podkreślił, że gmina utworzyła spółkę w celu realizacji zadań własnych w zakresie budownictwa mieszkaniowego. Jako udziałowiec ma realny wpływ na realizację – za jej pośrednictwem – zadań z zakresu komunalnego budownictwa mieszkaniowego, nałożonych na podstawie ustawy o samorządzie gminnym.

Czytaj więcej

Państwu jeszcze daleko, by dogonić inwestorów

Sąd zgodził się, że w ramach wniesienia aportu do spółki skarżąca nie działa w charakterze przedsiębiorcy, lecz w charakterze publicznoprawnym. Wniesienie aportu do spółki nie ma bowiem na celu jej dokapitalizowania, lecz związane jest z realizacją zadania własnego. WSA zauważył, że SIM to spółki non-profit, a ich działalność wpisuje się w ramy zadań własnych gminy z zakresu gminnego budownictwa mieszkaniowego. Przedmiotem działalności SIM jest wyłącznie realizacja mieszkań społecznych dla osób i rodzin nieposiadających własnego mieszkania w danej miejscowości, które dysponują środkami na regularne opłacanie czynszu, jednak ich dochody są za niskie na zaciągnięcie kredytu hipotecznego na mieszkanie.

Reklama
Reklama

Kiedy gmina działa jako podatnik VAT?

Sądowi nie umknęło także, że na cele rozwojowe gmin, w szczególności na realizację budownictwa mieszkaniowego mogą być wykorzystywane gminne zasoby nieruchomości. Dlatego rację ma skarżąca, że za pośrednictwem spółki wykonuje ona swoje zadania własne. A skoro tak, to nie może być uznana za podatnika VAT zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Wniesienie aportu do spółki nie miało bowiem na celu jej dokapitalizowania, lecz związane było wyłącznie z realizacją zadania własnego. 

Czytaj więcej

Kiedy gmina jest podatnikiem VAT

Sąd przypomniał, że w świetle orzecznictwa na potrzeby VAT w kontekście kwalifikacji podejmowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego czynności istotnym jest dokonanie oceny działań ze względu na charakter zadań, a nie formę ich realizacji. 

W spornym przypadku gmina utworzyła spółkę mocą uchwały rady, co dodatkowo wskazuje, że w tym zakresie gmina działa jako organ władzy publicznej. Ponadto przy tej dostawie brak jest ekwiwalentności świadczenia, jako że udziały w tego typu spółce miejskiej prowadzącej działalność non-profit są co do zasady niezbywalne. A dochody SIM nie mogą być przeznaczane do podziału między wspólników lub członków. Wyrok jest nieprawomocny.

Sygnatura akt: I SA/Rz 223/25

Z tego artykułu się dowiesz:

  • Jakie są podstawy prawne, które umożliwiają gminom wnoszenie aportu do spółki w ramach społecznej inicjatywy mieszkaniowej i nie bycie uznawanym za podatnika VAT?
  • Czy nowe regulacje prawne wspierają rozwój społecznych inicjatyw mieszkaniowych i w jakim zakresie wspomagają budownictwo społeczne?
  • Jak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie ocenił działalność gminy w kontekście realizacji zadań własnych poprzez udział w spółce SIM?
  • Dlaczego gmina, według sądu, nie działa jako przedsiębiorca przy wnoszeniu aportu do spółki SIM, lecz realizuje zadania publicznoprawne?
  • Jakie są różnice między prawem do odliczenia podatku VAT a traktowaniem nieruchomości jako zasobu gminnego przy realizacji zadań rozwojowych?
  • W jaki sposób działalność spółki non-profit, jaką jest SIM, wpisuje się w ramy zadań własnych gminy z zakresu komunalnego budownictwa mieszkaniowego?
Pozostało jeszcze 87% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Prawo w Polsce
Jest kolejne weto prezydenta Karola Nawrockiego. Chodzi o tzw. lex Kamilek
Podatki
Skarbówka przywróci termin na zgłoszenie rodzinnego spadku lub darowizny
Praca, Emerytury i renty
Święczkowski nie odpuszcza Tuskowi ws. emerytów. Chodzi o 1200 zł podwyżki
W sądzie i w urzędzie
Porażka nabitych w Amber Gold. Sąd oddalił ich roszczenia
Sądy i trybunały
Sąd Najwyższy wyjątkowo nierychliwy. Orzeczenie zapadło po... 57 latach
Reklama
Reklama