Wójt wszczął postępowanie w sprawie ustalenia warunków zabudowy. Zawiadomił wszystkich właścicieli sąsiednich działek. Następnie wydał decyzję o warunkach zabudowy. Decyzja kończąca postępowanie została skutecznie doręczona do stron. Na zwrotnym potwierdzeniu jej odbioru przez jednego z właścicieli działki sąsiedniej z tąm której sprawa dotyczyła, widnieje adnotacja „adresat zmarł". Zawiadomienie o wszczęciu postępowania odebrali domownicy, a organ nie miał wiedzy o powyższym fakcie. Jakie są konsekwencje tej sytuacji?
– pyta czytelnik.
Decyzja o warunkach zabudowy została wydana z rażącym naruszeniem prawa. Wadliwie bowiem ustalono krąg podmiotów postępowania. Zachodzi więc jedna z podstaw do stwierdzenia nieważności rozstrzygnięcia, o której mowa w art. 156 par. 1 pkt 2 kodeksu postępowania administracyjnego (por. wyrok WSA w Rzeszowie z 30 maja 2011 r., sygn. akt II SA/Rz 159/20110).
Kodeks nie zawiera przepisu, który wprost, w sposób ogólny regulowałby kwestie skutków prawnych skierowania decyzji do osoby zmarłej. Charakter strony przysługujący osobie fizycznej wygasa jednak z momentem jej śmierci. Jeżeli pomimo tego postępowanie zostało przeprowadzone i wydana została decyzja, to jest ona obarczona wadą nieważności. Rozstrzygnięcie narusza bowiem rażąco prawo. Tak orzekł m.in. NSA w wyroku z 24 listopada 2010 r. (sygn. akt I OSK 147/2010).
Zgodnie z art. 29 k.p.a. stronami postępowania administracyjnego mogą być (tylko) osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne – również jednostki nieposiadające osobowości prawnej. Zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych stron ocenia się według przepisów prawa cywilnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Zatem należy mieć na względzie treść art. 8 par. 1 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną. Traci ją natomiast z chwilą śmierci. Z tą też chwilą traci podmiotowość prawną i byt osoby fizycznej. Niemożliwym jest więc przyznanie statusu strony w rozumieniu art. 28 i art. 29 k.p.a. osobie zmarłej.
