Dofinansowanie posiłków dla samotnego niepełnosprawnego

Taki wniosek płynie z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, który przyjrzał się sprawie zasiłku celowego na zakup żywności, udzielonego pewnemu niepełnosprawnemu z Nysy.

Mężczyzna

zwrócił się wiosną bieżącego roku do Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie o pomoc w zapewnieniu mu jednego dziennie ciepłego posiłku i darów z Unii Europejskiej. Dodał, że tak naprawdę wnosi o wypłacanie ekwiwalentu pieniężnego, odpowiadającego wartości wydawanych posiłków.

Dyrektor OPS, działając z upoważnienia burmistrza, przyznał niepełnosprawnemu pomoc w ramach programu "Pomoc państwa w zakresie dożywiania", w postaci świadczenia pieniężnego na zakup żywności - w wysokości sześćdziesięciu złotych.

Stwierdził, że mężczyzna prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe i utrzymuje się z renty inwalidzkiej, która po odliczeniu alimentów wynosiła w lutym ubiegłego roku niecałe sześćset złotych. Dyrektor dodał, że w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku, mężczyzna nie pokrył opłaty za czynsz, przy czym jego zaległość na 31 stycznia 2013 roku wyniosła prawie trzydzieści trzy tysiące złotych. Poniósł natomiast wydatki na telefon i Internet w wysokości stu dziesięciu złotych, energię elektryczną w wysokości stu złotych, opłacił gaz za osiemdziesiąt złotych i wydał na leki niecałe piętnaście złotych.

Organ powołując się na przepisy ustawy o pomocy społecznej uznał, że dochód potrzebującego nie przekracza kwoty odpowiadającej stu pięćdziesięciu procent kryterium dochodowego, ustalonego w kwocie osiemset trzynastu złotych oraz ma możliwość przygotowania posiłków w domu, tym samym zasiłek celowy na zakup żywności mu się należy.

Uzasadniając wysokość przyznanej pomocy powołał się dodatkowo na zarządzenie w sprawie wprowadzenia procedury postępowania w sprawach pomocy społecznej w Ośrodku Pomocy Społecznej w Nysie oraz przeprowadził analitykę posiadanych środków, zasad i sposobu ich wydatkowania. Dyrektor wskazał, że na realizację programu dożywiania w marcu przeznaczono kwotę ponad stu dwudziestu tysięcy złotych. Z tej pomocy w formie zasiłku na zakup żywności skorzystało pięćdziesiąt osiem osób i rodzin, a z posiłków ponad pięćset osób dorosłych i prawie tyle samo dzieci.

Organ zauważył jednocześnie, że przyznana pomoc jest w istocie niewielka,

lecz szczupłość środków finansowych i wciąż wzrastająca liczba osób kwalifikujących się do pomocy nakłada na organ obowiązek takiego dysponowania środkami, aby zaspokoić potrzeby jak najszerszej grupy osób.

Mężczyzna złożył odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Stwierdził w nim, że jest osobą samotną, która ma problemy zdrowotne i żyje w niedostatku i ubóstwie. Ponadto, zauważył, że koszt przygotowania dziennie jednego ciepłego posiłku w ośrodku kształtuje się na poziomie kwoty dwustu dwudziestu pięciu złotych miesięcznie, a nie sześćdziesięciu złotych na osobę.

SKO utrzymało w mocy decyzję dyrektora OPS. Podkreśliło, że o przyznaniu pomocy decyduje zasada niezbędności, przez co należy rozumieć dążenie do zaspokojenia potrzeb osób i rodzin na poziomie elementarnym, a także pomoc w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Kolegium dodało, że organy pomocy społecznej są uprawnione w ramach uznania administracyjnego do brania pod uwagę także wysokości środków, jaki dysponują oraz liczby osób, które wnioskują o przyznanie pomocy społecznej.

SKO zwróciło uwagę, iż organ pierwszej instancji zasadnie uznał, że niepełnosprawny posiada możliwość przygotowania posiłków w domu oraz, że ta forma pomocy była zgodna z jego oczekiwaniami. Wskazało, że wysokość przyznawanych świadczeń pieniężnych na zakup żywności w styczniu 2013 r. kształtowała się, w zależności od liczby osób w rodzinie, w granicach od sześćdziesięciu do stu pięćdziesięciu złotych – nie więcej. Tym samym nie można było przyznać kwoty zasiłku w takiej wysokości, jaką tak naprawdę stanowi równowartość posiłków wydawanych przez ośrodek w Nysie.

Mężczyzna skierował skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu. Stwierdził, że organy nieprawidłowo skorzystały z instytucji uznania administracyjnego, wykorzystując je do ukształtowania wysokości przyznanej pomocy na poziomie nieadekwatnym do jego potrzeb.

10 lipca 2014 roku WSA stanął po stronie administracji. Orzekł, iż przyznanie pomocy społecznej jest zależne od całokształtu sytuacji życiowej osoby, bądź rodziny oraz zakresu środków przeznaczanych na ten cel. Zdaniem sądu oznacza to, że przyznanie świadczenia z pomocy społecznej dla osoby znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej, nie jest prawem bezwarunkowym i nie wiąże się z przerzuceniem wszelkich kosztów utrzymania osoby ubiegającej się o pomoc na organy pomocy społecznej.

WSA dodał, że decyzja o przyznaniu pomocy na dożywianie oraz o ustaleniu jej wysokości ma przy tym charakter uznaniowy i daje organowi możliwość załatwienia sprawy zgodnie ze słusznym interesem obywatela, o ile nie stoi temu na przeszkodzie interes społeczny oraz możliwości organu. Zależy zatem od wielkości środków pieniężnych, jakimi dysponuje w skali miesiąca, liczby wnioskodawców domagających się pomocy i przeciętnej wysokości zasiłków kształtującej się w zależności od ilości członków rodziny - w granicach od sześćdziesięciu do stu pięćdziesięciu złotych.

W ocenie sądu, postępowanie administracji jest zrozumiałe i racjonalne, gdyż przyznaje kwotowo wyższą pomoc na dożywianie w rodzinach wielodzietnych, niż osobom samotnie gospodarującym. Oczywistym jest bowiem, że liczniejsza rodzina potrzebuje więcej środków, niż osoba samotnie gospodarująca na zaspokojenie swoich minimalnych potrzeb (II SA/Op 218/14).