Szkody samorządowca naprawia samorząd

Za zaniedbania urzędnika odpowiedzialność ponosi zatrudniający go samorząd, także gdy wykonywał zadania na zlecenie państwa.

Aktualizacja: 06.08.2015 19:17 Publikacja: 06.08.2015 17:08

Szkody samorządowca naprawia samorząd

Foto: Fotorzepa, Bartłomiej Żurawski

Najnowszy wyrok Sąd Najwyższego jest istotny nie tylko dla samorządów, ale także dla osób, które poniosły szkody na skutek naruszenia obowiązków urzędniczych.

– Zdarza się, że Skarb Państwa (państwo) działa poprzez organ samorządowy i ponosi za niego odpowiedzialność odszkodowawczą, ale musi być to expressis verbis wskazane w ustawie. Nie ma jednak generalnej podstawy do przyjęcia odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone podczas wykonywania zadań z administracji rządowej (publicznej) przez samorządowców – wskazał SN.

Zaniedbana melioracja

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim zasądził od Skarbu Państwa na rzecz miejscowej spółki zajmującej się produkcją rolniczą 177 tys. zł za szkody w uprawach rolnych spowodowane wskutek niedrożności kanałów melioracyjnych. Wyrok utrzymał szczeciński Sąd Apelacyjny.

Spółka obowiązek odszkodowawczy upatrywała w zaniedbaniach w utrzymywaniu w należytym stanie urządzeń melioracyjnych, przez co woda opadowa nie mogła znaleźć swobodnego odpływu i niszczyła uprawy.

Sądy wskazały natomiast, że prawo wodne gospodarowanie urządzeniami melioracji wodnej, których właścicielem jest Skarb Państwa, zleciła marszałkowi województwa jako zadanie administracji rządowej. Nie ma znaczenia, jaką jednostką posłużył się marszałek (a powierzył je należącemu do województwa Zarządowi Melioracji i Urządzeń Wodnych). Marszałek w takiej sprawie reprezentuje Skarb Państwa nie tylko procesowo, ale także „prawnomaterialnie". A to oznacza, że nie marszałek (województwo), ale Skarb Państwa odpowiada za odszkodowanie.

Kto zawinił, ten płaci

Sąd Najwyższy (sygn. akt II CSK 480/14) nie podzielił jednak tego stanowiska i nakazał ponowne rozpoznanie sprawy. Sędzia SN Marian Kocon wskazał w uzasadnieniu, że od 2004 r. odpowiedzialność za delikty zawiązane z wykonywaniem zadań zleconych reguluje art. 417 kodeksu cywilnego.

Rozróżnia on podmioty, które wykonują władzę z mocy prawa, i podmioty, które wykonują ją jako zadanie zlecone w drodze porozumienia. Jeżeli źródłem zadań z zakresu administracji rządowej dla samorządu jest ustawa, to odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie obowiązków ponosi jednostka samorządu, której prawnicy czy urzędnicy dopuścili się zaniedbań.

Przypisanie marszałkowi charakteru organu, poprzez który działa Skarb Państwa, wymagałoby wyraźnego przepisu szczególnego, analogicznego do upoważnienia starosty do występowania sprawach Skarbu Państwa dotyczących gospodarki nieruchomościami.

Opinia dla „Rz"

Stefan Płażek

Katedra Prawa Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Jagiellońskiego

Jeśli doniczka spadnie z balkonu i wyrządzi przechodniowi szkodę, to nie ma znaczenia, kto jest właścicielem mieszkania czy doniczki. Odpowiada ten, kto pomieszczenie zajmuje. Podobnie jest w prawie pracy; w razie wyrządzenia szkody przez pracownika zobowiązany do jej naprawienia jest pracodawca. Sąd Najwyższy ma rację, że za szkody wynikłe z naruszeń urzędnika samorządowego odpowiada samorząd go zatrudniający, niezależnie od tego, czy wykonuje zadania samorządu czy państwa. Tak jasne stanowisko uchroni wielu poszkodowanych od kosztownych błędów przy wskazywaniu pozwanych o odszkodowanie za urzędnicze delikty.

Matura i egzamin ósmoklasisty
Egzamin 8-klasisty: język polski. Odpowiedzi eksperta WSiP
Prawo rodzinne
Rozwód tam, gdzie ślub. Szybciej, bliżej domu i niedrogo
Nieruchomości
Czy dziecko może dostać grunt obciążony służebnością? Wyrok SN
Prawo w Polsce
Jak zmienić miejsce głosowania w wyborach prezydenckich 2025?
Prawo drogowe
Ważny wyrok dla kierowców i rowerzystów. Chodzi o pierwszeństwo