Podwyżki dla referendarzy zależne od sędziowskich

Po protestach sędziów niezadowolonych z wysokości pensji swoje pretensje zgłaszają też referendarze. Boją się, że pomysł, by zerwać powiązanie ich wynagrodzeń z sędziowskimi, może stać się faktem. Dziś – zgodnie z ustawą o ustroju sądów powszechnych – wynagrodzenie zasadnicze referendarza sądowego wynosi 75 proc. wynagrodzenia zasadniczego w stawce podstawowej sędziego sądu rejonowego.

– Powierzono nam orzekanie w najbardziej istotnych dla prawidłowego funkcjonowania gospodarki wydziałach sądów powszechnych: Krajowym Rejestrze Sądowym, Rejestrze Zastawów oraz w wydziałach wieczystoksięgowych – mówi „Rz” Maciej Neusser, przewodniczący Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Referendarzy Sądowych. Dodaje, że od niedawna ustawodawca powierzył referendarzom również m.in. wydawanie nakazów zapłaty oraz prowadzenie postępowań w zakresie kosztów sądowych w sprawach cywilnych.

Referendarze podkreślają, że w dalszym ciągu są kłopoty z usytuowaniem ich zawodu w strukturze i hierarchii urzędniczej.

– Jesteśmy jedyną grupą zawodową, dla której obniżenie składki rentowej nie oznacza wyższego wynagrodzenia zasadniczego. Zostało ono wręcz zmniejszone, co zdecydowanie przełoży się na nasze przyszłe renty – obawia się Neusser.

Dziś wynagrodzenie referendarza jest powiązane z pensją sędziego. Coraz częściej się mówi, że ma to się zmienić.

Ministerstwo Sprawiedliwości myśli o zerwaniu tego powiązania. W obliczu zapowiadanych podwyżek sędziowskich oderwanie referendarzy od sędziowskich pensji oznaczałoby dla nich stratę. – Nie wyobrażamy sobie, by tak się stało – mówią.

Podkreślają też, że często mają do rozpoznania tyle samo spraw co sędzia pracujący w ich wydziale, a zdarza się, że więcej. Ich zdaniem tylko takie powiązanie wynagrodzenia daje gwarancję godnego potraktowania ich pracy, tym bardziej że z informacji publikowanych w mediach wynika, iż zatrudnieni referendarze sądowi mogą być zapleczem dla przyszłej kadry sędziowskiej.

– Zbyt często i niepotrzebnie stosuje się odwołanie do sędziowskich pensji – mówi sędzia Stanisław Dąbrowski, przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa. I dodaje, że lepiej by było, gdyby powiązania te dotyczyły raczej przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

1496 - tylu referendarzy jest w całym kraju

Referendarze nie tylko nie krytykują sędziów za ich starania o podwyżki, ale wręcz je popierają. Na razie nie myślą o proteście. Chcą, aby zaproszono ich do prac nad zapowiadaną reformą wymiaru sprawiedliwości, co w sposób oczywisty będzie miało wpływ na zmiany w instytucji referendarza sądowego.

Zarząd OSRS już dwukrotnie zwracał się do obecnego ministra sprawiedliwości z prośbą o spotkanie, podczas którego istniałaby możliwość zarówno wskazania propozycji rozwiązań ustawowych dla instytucji referendarza sądowego, jak i zwrócenia uwagi na pojawiające się nieprawidłowości w jej funkcjonowaniu. Prośba do dziś pozostała bez odpowiedzi.

Stowarzyszenie ma nadzieję, że wraz z nowymi rozwiązaniami, które przygotowuje Ministerstwo Sprawiedliwości, zreformowana zostanie instytucja referendarza sądowego. Chodzi o:

- wyjaśnienie problemu konstytucyjności tej instytucji,

- określenie zakresu ochrony prawnej, jaką mają się zajmować sądy powszechne (co za tym idzie – uproszczenie procedur prawnych),

- przekazanie zadań ochrony prawnej w pełnym zakresie w celu odciążenia sędziów (sędziowie sprawują wymiar sprawiedliwości, referendarze sądowi realizują ochronę prawną), a co za tym idzie – ostateczne określenie pozycji ustrojowej, jaką zajmuje referendarz sądowy w stosunku do innych zawodów prawniczych, zwłaszcza w stosunku do urzędu sędziego, poprzez uczynienie z instytucji referendarza m.in. naturalnej drogi dojścia do zawodu sędziego.

- Instytucja referendarzy została wprowadzona do procesu cywilnego w 2004 r. Nadano im wówczas kompetencje do wydawania nakazów zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Są urzędnikami sądowymi, którzy zostali uprawnieni do czynności sądowych, które – w myśl konstytucji – nie należą jedynie do kompetencji sędziów. Są zatrudniani w sądach rejonowych i okręgowych do wykonywania określonych w ustawach czynności należących do sądów w zakresie ochrony prawnej. W szczególności w postępowaniu w sprawach związanych z prowadzeniem ksiąg wieczystych i rejestrów sądowych.