Kiedy można zastosować podsłuch

Rozmowa: Andrzej Zoll . Profesor, Przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego

Publikacja: 04.10.2012 09:25

Prof. Andrzej Zoll Profesor, przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego

Prof. Andrzej Zoll Profesor, przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego

Foto: Fotorzepa, Pio Piotr Guzik

Rz: Prokuratura umarza śledztwo wszczęte po doniesieniu Centralnego Biura Antykorupcyjnego o korupcji m.in. w Sądzie Najwyższym. W uzasadnieniu decyzji zarzuca CBA wyłudzanie zgody na podsłuchy i łamanie prawa. Czy rzeczywiście CBA złamało prawo, podsłuchując i nagrywając sędziów? Bo zdania są podzielone.

Prof. Andrzej Zoll Profesor, przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego:

Żeby kogokolwiek podsłuchiwać czy nagrywać obraz i dźwięk, CBA musi mieć zgodę sądu. Wprowadzenie właśnie takiego warunku miało zagwarantować bezpieczną kontrolę nad takimi środkami...

Coraz częściej słyszymy o nadużywaniu kontroli przez służby. Co jest tego powodem?

Decyzję, czyli zgodę na zastosowanie podsłuchu, podejmuje sąd. Jej uzyskanie wcale nie jest oczywiste. Trzeba uprawdopodobnić podejrzenie przestępstwa, a celem podsłuchu może być jedynie zebranie dowodów potwierdzających, że do przestępstwa doszło. Nie może być mowy o podsłuchiwaniu w celu stworzenia sytuacji kryminalnej, wręcz jej kreowaniu.

Krótko mówiąc, „podsłuch założony bez zgody sądu jest..."

...niezgodny z prawem. To po prostu nadużycie.

Czy kiedy dzięki nielegalnemu podsłuchowi uda się zgromadzić dowody świadczące o przestępstwie, mogą być dalej wykorzystywane? Prokuratura i sąd mogą dać im wiarę, prowadzić sprawę aż do orzeczenia? Czy taki wyrok ma szansę się utrzymać?

Dyskusja o tym trwa od lat, a zdania nadal są podzielone i odnoszę wrażenie, że w tej sprawie pełnej zgody nigdy nie będzie. Chodzi o tzw. owoc zatrutego drzewa. Jedni uważają, że zdobyte w ten sposób np. nagrania dźwięku czy obrazu mogą być pełnowartościowym dowodem w sprawie. Ja twierdzę, że nie. W cywilizowanym kraju nie może być mowy o nadużywaniu prawa, a dopiero potem legalizowaniu takiego stanu rzeczy, bo np. udało się zebrać jakiś bardziej lub mniej wartościowy materiał. To zagrożenie dla każdego z nas, naszej prywatności. Bo skoro raz zrobimy wyjątek w sprawie ważnego prezesa, sędziego, prokuratora czy biznesmena, to za jakiś czas może to spotkać Kowalskiego.

Nawet wówczas, gdy przemawia za tym walka z przestępczością, w tym domniemaną korupcją, i to w wymiarze sprawiedliwości? Czy nie są to czyny, które należy szczególnie tępić? Sprawa dotyczyła „powoływania się od grudnia 2008 r. do 14 października 2009 r. we Wrocławiu, w Warszawie i innych miejscowościach i poza granicami Polski na wpływy w Sądzie Apelacyjnym we Wrocławiu i w Sądzie Najwyższym oraz pośrednictwa w załatwieniu korzystnych dla ustalonej osoby orzeczeń sądowych w zamian za korzyści majątkowe i obietnice ich udzielania".

To są bardzo ważne wartości, nie zamierzam ich kwestionować, ale i one muszą w tych sprawach ustąpić.

CBA składa doniesienie do prokuratury, ta umarza śledztwo. Biuro nie może jednak złożyć na nie zażalenia. Czy to w porządku?

To działanie zgodne z prawem. Artykuł 306 kodeksu postępowania karnego mówi wyraźnie, że prawo do złożenia zażalenia na odmowę wszczęcia śledztwa przysługuje jedynie stronom, one też mają prawo do przejrzenia akt umorzonej sprawy. CBA stroną w tej sprawie nie jest.

Czyli nic już w tej sprawie zrobić nie można?

Została umorzona i tyle. Jeśli pojawią się jakieś nowe fakty, to zawsze można do niej wrócić.

A sprawa przekroczenia uprawnień przez CBA?

Uważam, że należałoby się jej przyjrzeć.

Rz: Prokuratura umarza śledztwo wszczęte po doniesieniu Centralnego Biura Antykorupcyjnego o korupcji m.in. w Sądzie Najwyższym. W uzasadnieniu decyzji zarzuca CBA wyłudzanie zgody na podsłuchy i łamanie prawa. Czy rzeczywiście CBA złamało prawo, podsłuchując i nagrywając sędziów? Bo zdania są podzielone.

Prof. Andrzej Zoll Profesor, przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego:

Pozostało 89% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów