Sędzia SN Bohdan Bieniek: To prawda, polityka wkroczyła do SN

„Polityka jawnie wkroczyła do SN” – to słowa Małgorzaty Manowskiej, pierwszej prezes SN. Czy zgadza się pan z tym stwierdzeniem?

Zgadzam się. Uważam jednak, że polityka wkroczyła do Sądu Najwyższego wraz z nowymi sędziami. Na jaw wychodzą przykłady, jak silne związki z polityką mają sędziowie, którzy trafili do SN po 2018 r. „Z rządu do sądu”. A przecież kandydat na sędziego, którego związki z polityką przed objęciem urzędu były ścisłe, nie powinien nigdy zostać sędzią.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Prof. Małgorzata Manowska: Polityka jawnie wkroczyła do SN

Sąd jest wykorzystywany do bezpardonowej walki politycznej. Moje zarządzenia z premedytacją nie są przestrzegane – mówi prof. Małgorzata Manowska, I prezes Sądu Najwyższego.

Kogo ma pan na myśli?

Naszym sądem kieruje przyjaciółka pana prezydenta, rzecznik prasowy zasiadał w rządzie PiS, w SN orzeka żona europosła tej partii, inni sędziowie pisali pozytywne opinie dla władzy. Dzisiaj w zamian za to obejmują stanowiska i urzędy. Nie wykluczam, że wśród nich są też wybitni prawnicy, ale oczekuję, że model wymiaru sprawiedliwości będzie zbudowany według innego standardu niezależności.

Czy ostatni apel 37 tzw. starych sędziów SN, w którym wzywacie m.in. Małgorzatę Manowską do ustąpienia ze stanowiska i powstrzymania się od orzekania sędziów z nowego nadania, nie jest działaniem o charakterze politycznym?

Ten apel jest konsekwencją sytuacji w wymiarze sprawiedliwości, także w SN. Uważam, że jako sędziowie mamy nie tylko prawo, ale i obowiązek podać opinii publicznej nasze stanowisko w ważnych sprawach dotyczących Sądu Najwyższego. To ustawowa kompetencja zgromadzenia ogólnego sędziów Sądu Najwyższego, które notabene nie jest zwoływane od blisko czterech lat. Uważamy, że SN nie jest dobrze zarządzany, a taka ocena nie mieści się w kategorii apelu politycznego.

SN nie jest dobrze zarządzany przez pierwszą prezes?

Przez panią Małgorzatę Manowską i jej najbliższe otoczenie.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Manowska obawia się wariantu tureckiego. "Stoimy na skraju przepaści"

Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska w wywiadzie dla portalu Onet.pl przyznała, że obawia się "wariantu tureckiego".

Czy uważa pan, że sędzia Manowska nie jest pierwszą prezes SN?

Uważam, że podczas procedury wyboru pierwszego prezesa SN doszło do wielu uchybień, co sygnalizowaliśmy poprzednio, a ten wątek był także podłożem jednego z pytań prejudycjalnych do TSUE – sprawa II CSKP 501/22. Wówczas większość zgromadzenia SN nie mogła ustalić porządku obrad, trybu procedowania. Przewodniczący posiedzeniu nowi sędziowie uniemożliwiali większości podjęcie uchwał, odmawiali poddania spraw pod głosowanie. Stąd tryb wyboru pierwszego prezesa był ułomny, ale prezydent wręczył powołanie na to stanowisko. Pani prezes Manowska wydaje zarządzenia, udziela nam urlopów, decyduje o tym, co dzieje się w SN. Zwracam się do niej „pani prezes”.

Stosuje się pan do zarządzeń prezes Manowskiej? Ona sama twierdzi, że jej zarządzenia z premedytacją nie są przestrzegane.

Nie wiem, jakie sytuacje pani prezes ma na myśli. Ale można powiedzieć, że przykład idzie z góry. Pani sędzia Manowska, kierując przed laty Krajową Szkołą Sądownictwa i Prokuratury, zignorowała sprzeciw ówczesnej pierwszej prezes SN Małgorzaty Gersdorf wobec zajmowania stanowiska dyrektora tej szkoły. Twierdziła, że ten sprzeciw był bezprawny, choć nie podjęła żadnych kroków, by poddać go ocenie organów SN.

Wydaje mi się, że prezes Manowskiej chodziło o jej zarządzenia przekazujące Izbie Kontroli Nadzwyczajnej kompetencję do rozpoznania odwołań ws. mandatów poselskich Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika. W jednej z tych spraw był pan przewodniczącym składu.

Spór kompetencyjny, o którym ewentualnie rozstrzyga pierwszy prezes SN, jest wtedy, kiedy żadna izba nie chce zająć się sprawą. W tym wypadku dwie izby chciały rozpoznawać odwołania, a takiej sytuacji ustawa nie przewidziała. Gdybym jako członek składu orzekającego miał przekonanie, że przekazanie tej sprawy do Izby Kontroli gwarantowałoby stronom prawo do rzetelnego procesu, to pewnie taka decyzja byłaby podjęta. SN w tej sprawie takiego przekonania jednak nie miał.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Manowska twierdzi, że mandaty Wąsika i Kamińskiego nie są wygaszone

- Może jeszcze nie "terror praworządności", ale jesteśmy blisko neo-praworządności - mówiła Małgorzata Manowska, I prezes Sądu Najwyższego w Radiu Zet. Wypowiedziała się także na temat swojej przyjaźni z prezydentem, wygaszeniu mandatów Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika, rozwiązaniu podziałów w wymiarze sprawiedliwości oraz swojej dymisji.

W konsekwencji Izba Pracy z panem w składzie nie uwzględniła odwołania Kamińskiego od decyzji marszałka sejmu o wygaśnięciu jego mandatu. Inaczej orzekła w tej samej sprawie Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. Dlatego zasadnicze pytanie: czy Mariusz Kamiński nadal posiada mandat poselski?

Izba Kontroli Nadzwyczajnej nie orzekła, ponieważ w świetle dorobku judykatury polskiej i międzynarodowej nie tworzy niezależnego i bezstronnego sądu. Dlatego w obiegu jest tylko jedno orzeczenie w sprawie pana posła, a z niego wynika, że postanowienie marszałka sejmu o wygaszeniu mandatu odpowiada prawu. Pan poseł został skazany prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności. Ten fakt został odnotowany w Krajowym Rejestrze Karnym, a stosowny odpis znajdował się w aktach sprawy. Z tego względu utracił mandat poselski.

Prezydent ma w tej sprawie inne zdanie?

Prezentowanie własnego zdania wpisuje się w prawo do wolności słowa. Jednak statusu posła nie przywraca następcza czynność pana prezydenta polegająca na zastosowaniu prawa łaski.

A rozstrzygnięcie Izby Kontroli?

Podkreślę, że mamy w tej sprawie tylko jedno orzeczenie – Izby Pracy, i jedną wypowiedź – Izby Kontroli. I to nie jest nasze „widzimisię”. Do tej Izby przypisano sprawy szczególnie wrażliwe dla państwa demokratycznego, np. dotyczące wyborów czy finansowania partii. Jednocześnie nie wiążą jej uchwały SN, nawet jeśli mają moc zasady prawnej. W ten sposób utworzono w Sądzie Najwyższym „nowe ciało”, które stało się swoistym nadsądem nad SN. A przypomnę, że Izba Kontroli została utworzona wyłącznie z nowych osób, które trafiły do SN po 2018 r. Procedura ich wyboru była obarczona nieusuwalną wadą, co potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny, uchylając uchwały neo-KRS w ich sprawach. Dostrzegły to także trybunały luksemburski i strasburski. Ławnicy nie chcą z nimi orzekać. Nie można więc chować głowy w piasek i mówić, że nic się nie stało.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Dariusz Mazur o leczeniu ran w sądownictwie: Nie mamy magicznej różdżki

Na pewno dla sądownictwa tzw. dobra zmiana była bardzo złą zmianą, po której trzeba będzie długo leczyć rany. Zamiast na sprint trzeba raczej nastawić się na systematyczny marsz – mówi Dariusz Mazur, nowy wiceminister sprawiedliwości.

W sprawie mandatów byłych szefów CBA podnoszone są wątpliwości dotyczące obiegu dokumentów. Według prezes Manowskiej marszałek sejmu nie mógł przekazać odwołania byłych szefów CBA do Izby Pracy, ponieważ nie tam były adresowane. Czy nie jest to obejście procedury obiegu dokumentów?

Nie, bo tryb odwoławczy uruchamia złożenie odwołania kierowanego do Sądu Najwyższego na ręce marszałka sejmu. A jeśli ten uzna, że rozpoznanie sprawy w Izbie Kontroli nie zagwarantuje wszystkim uczestnikom procesu prawa do bezstronnego i niezależnego sądu, to jest uprawniony do przekazania pisma jednostce, która w jego ocenie spełnia standard konstytucyjny. Określanie tego mianem działania w porozumieniu z „sędzią na maila”, a takie się pojawiły, świadczy raczej o kierunkowym zabarwieniu myślenia autora tej tezy.

Jednak wątpliwości pozostają. Odwołania posłów trafiły z biura marszałka sejmu bezpośrednio do Izby Pracy, z pominięciem biura podawczego.

Rozumiem tę decyzję marszałka w ten sposób, że jeśli konstrukcja izby, która ma osądzić spór, nie ma cech niezależnego i bezstronnego sądu, to należy sprawę kierować do podmiotu, który takie cechy gwarantuje. Powiem hipotetycznie tak, że gdybym miał własną sprawę, to również dążyłbym do tego, by zajął się nią sąd spełniający podstawowe cechy mu przypisane. Poza tym biuro podawcze SN przestało już dawno pełnić swoją rolę w sprawach wrażliwych politycznie i społecznie. Przykłady: wnioski o wyłączenie sędziów adresowane do Izby Pracy zazwyczaj są przekazywane do Izby Kontroli. Pisma kierowane do prezesów izb były otwierane i kontrolowane bez ich wiedzy przez władze Sądu Najwyższego.

A czy pomijanie biura podawczego i składanie wniosków bezpośrednio w Izbie to dobry przykład dla stron procesów?

Uważam, że strona ma prawo podejmować wszelkie kroki, które pozwolą jej na rozpoznanie sprawy przez bezstronny i niezależny sąd, zwłaszcza w czasie kryzysu wymiaru sprawiedliwości, z jakim mamy do czynienia.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Sędzia Prusinowski o modelu działania prezes Manowskiej

"Obrzucić kogoś błotem, a niech się tłumaczy" - mówił Piotr Prusinowski, prezes Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN, podając w TVN24 przykład działania prezes SN Małgorzaty Manowskiej.

Stwierdził pan, że kwestia wygaszenia mandatu Mariusza Kamińskiego jest już zamknięta. A co ze sprawą Macieja Wąsika? Czy jego mandat wygasł?