Sędzia Barbara Piwnik o sprawie Mariki: Sąd nie musiał słuchać prokuratora

Obowiązkiem sądu jest takie stosowanie prawa, by chronić społeczeństwo i nie naruszać interesu podsądnego – mówi sędzia Barbara Piwnik, b. minister sprawiedliwości.

Aktualizacja: 20.07.2023 23:48 Publikacja: 18.07.2023 16:59

Barbara Piwnik

Barbara Piwnik

Foto: tv.rp.pl

Sąd wydaje wyrok za rozbój połączony z chuligańskim wybrykiem. Tak jak chciał w akcie oskarżenia prokurator. Czy sąd w sprawie Mariki mógł zrobić coś więcej? Czy był mocno związany tym co mówi kodeks karny? Za ten czyn przewiduje on minimum 3 lata (bezwzględnego) pozbawienia wolności.

Sąd przyjmuje akt oskarżenia złożony przez prokuratora i w trakcie postępowania sądowego go bada. Absolutnie nie jest nim związany przy wyrokowaniu. To co złożył prokurator nie jest wiążące dla sądu. W trakcie postepowaniu sąd może dojść do przekonania, że oskarżonego należy uniewinnić, czy zmienić kwalifikację prawną zarzucanego mu czynu albo zastosować wobec niego nadzwyczajne złagodzenie kary lub jej obostrzenie.

Tzn, ze sąd dostaje sprawę z zarzutem zabójstwa a może potem zmienić ją na inną - łagodniejszą?

Zmiana kwalifikacji prawnej czynu jest możliwa. Sąd musi jednak uprzedzić strony o możliwej zmianie. Strony muszą mieć szansę się odnieść do decyzji sądu. Oczywiście ta zmiana musi się mieścić w granicach czynu zarzucanego czynu - np. ktoś oskarżony o zabójstwo w danym czasie i miejsu nie może w wyniku zmiany kwaifikacji odpowiadać za kradzież w sklepie. .

Często to się zdarza?

Nie są to przypadki odosobnione. Sąd informuje o możliwej zmianie kwalifikacji prawnej czynu. A to nie oznacza, że zostanie ona przyjęta. Sad stwarza jedynie możliwość. Potem musi wysłuchać strony. Na koniec i tak orzeknie zgodnie ze swoim przekonaniem.

W swojej wieloletniej karierze sędziego miała Pani takie przypadki kiedy skazywała z innego przepisu niż wnosił o to w akcie oskarżenia prokurator?

Nie jeden raz. W trakcie postępowania procesowego, kiedy sąd bada dowody, słucha świadków, może dojść do przekonania, że kwalifikacja proponowana przez prokuratora nie jest właściwa. Zanim więc wyda wyrok, dokonując oceny zebranych dowodów musi badać także poprawność proponowanej kwalifikacji prawnej. Jeśli dostrzega możliwość zmiany kwalifikacji prawnej musi o tym uprzedzić strony, zanim ostatecznie wyda wyrok. Przykład? Ktoś był oskarżony o usiłowanie zabójstwa a w efekcie procesu można mu było przypisać jedynie naruszenie nietykalności cielesnej, oczywiście jeśli nie nastąpiło przedawnienie.

Zanim sąd przystąpi do sprawy bada wiele spraw m.in właściwość sądu. Kwalifikacja prawna pozostaje na koniec. Czy to słuszne?

Tak. To jak zakwalifikowany czyn zarzucono ma znaczenie dla określenia właściwości sądu. Następnie sąd w toku rozpoznania sprawy gdyby doszedł do wniosku że czyn należy zakwalifikować z innego przepisu prawa karnego co miałoby znaczenie także dla określenia właściwości sądu musiałby przekazać sprawę do sądu właściwego. Przykład? Kiedy sąd rejonowy w toku rozpoznawania sprawy doszedłby do wniosku , że wobec konieczności zmiany kwalifikacji prawnej czynu właściwym do jej rozpoznania byłby sąd okręgowy. np do sądu rejonowego wpływa sprawa o rozbój a okazuje się, że jest to rozbój z użyciem broni, noża lub innego niebezpiecznego narzędzia. Wówczas sprawa musi trafić już do sądu okręgowego.

Mówi się, że dzisiejsze prawo szybko zmieniane, niechlujnie ogranicza możliwości sądu orzekającego w konkretnych sprawach...... To prawda? Pracowała Pani na tych przepisach przez długie lata....

Niewątpliwie tworzone obecnie prawo jest prawem niedoskonałym. Szybko następujące zmiany, często pod wpływem jednostkowych zdarzeń nie służą dobrze nikomu. Jednak obowiązkiem orzekającego sądu, sędziego jest takie stosowanie obowiązującego prawa żeby chronić przy tym interes społeczeństwa i nie naruszać praw osoby wobec której prawo to jest stosowane. Wydając orzeczenie sędzia podając ustne motywy rozstrzygnięcia, a następnie sporządzając uzasadnienie na piśmie powinien w sposób jasny i wyczerpujący wyjaśnić wszystkie te kwestie, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie w taki sposób aby nie pozostawiało to pola do domysłów, swobodnych interpretacji czy też nie sprzyjało politycznemu wykorzystywaniu sprawy.

Sąd wydaje wyrok za rozbój połączony z chuligańskim wybrykiem. Tak jak chciał w akcie oskarżenia prokurator. Czy sąd w sprawie Mariki mógł zrobić coś więcej? Czy był mocno związany tym co mówi kodeks karny? Za ten czyn przewiduje on minimum 3 lata (bezwzględnego) pozbawienia wolności.

Sąd przyjmuje akt oskarżenia złożony przez prokuratora i w trakcie postępowania sądowego go bada. Absolutnie nie jest nim związany przy wyrokowaniu. To co złożył prokurator nie jest wiążące dla sądu. W trakcie postepowaniu sąd może dojść do przekonania, że oskarżonego należy uniewinnić, czy zmienić kwalifikację prawną zarzucanego mu czynu albo zastosować wobec niego nadzwyczajne złagodzenie kary lub jej obostrzenie.

Pozostało 82% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Paliwo będzie droższe o 50 groszy na litrze, rachunki za gaz o jedną czwartą
Praca, Emerytury i renty
Krem z filtrem, walizka i autoresponder – co o urlopie powinien wiedzieć pracownik
Podatki
Wykup samochodu z leasingu – skutki w PIT i VAT
Nieruchomości
Jak kwestionować niezgodne z prawem plany inwestycyjne sąsiada? Odpowiadamy
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Nieruchomości
Wywłaszczenia pod inwestycje infrastrukturalne. Jakie mamy prawa?