KRS zabrała głos ws. odszkodowań dla polskich ofiar zbrodni wojennych

Immunitet chroniący państwo przed pozwaniem o odszkodowanie za zbrodnie wojenne, ludobójstwa i zbrodnie przeciw ludzkości należy poddać w wątpliwość - twierdzi Krajowa Rada Sądownictwa w stanowisku dla Trybunału Konstytucyjnego, który 10 maja ma rozpatrywać przepisy w sprawie zasady takiego immunitetu.

Publikacja: 24.04.2023 18:30

KRS zabrała głos ws. odszkodowań dla polskich ofiar zbrodni wojennych

Foto: KRS

Krajowa Rada Sądownictwa wskazuje w swym, stanowisku z 21 kwietnia br. na doniosłość zagadnienia immunitetu sądowego państwa obcego w sprawach dotyczących zobowiązań z tytułu zbrodni międzynarodowych, chroniącego przed pozwaniem przed sąd polski.

Chodzi o zaskarżone przez grupę posłów Zjednoczonej Prawicy przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, z których wynika brak możliwości dochodzenia przed polskimi sądami odszkodowania należnego od obcego państwa z tytułu zbrodni wojennych, ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości na skutek uznawania istnienia immunitetu jurysdykcyjnego obcego państwa.

Czytaj więcej

Mularczyk: Temat reparacji powinien zostać poruszony w rozmowie Morawieckiego z kanclerz Merkel

"Powołując się na zwyczaj międzynarodowy dotyczący immunitetu sądowego państwa, sądy powszechne w Polsce odmawiają przyjęcia do rozpoznania spraw dotyczących dochodzenia od obcego państwa roszczeń z tytułu zbrodni wojennych, ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości, w szczególności dochodzenia odszkodowań w tym zakresie" - napisali w uzasadnieniu m.in. posłowie Arkadiusz Mularczyk i Marek Ast.

10 maja TK ma rozpatrywać sprawę w składzie pięciu sędziów, pod przewodnictwem Julii Przyłębskiej (sygn. akt K 25/20).

Krajowa Rada Sądownictwa, w której zasiadają Mularczyk i Ast, wskazuje w stanowisku na "doniosłość zagadnienia immunitetu sądowego państwa obcego w sprawach dotyczących zobowiązań deliktowych z tytułu zbrodni międzynarodowych, chroniącego przed pozwaniem przed sąd polski". KRS uważa, że normy zwyczaju międzynarodowego są ukierunkowane na zagwarantowanie suwerenności państw i dążenie do utrzymania przyjaznych stosunków między nimi.

"Prawo do sądu jest  jedną z najważniejszych gwarancji zasady poszanowania godności człowieka" - piszą wnioskodawcy. - "W RP istnieje szereg grup społecznych pozbawionych możliwości dochodzenia przed polskimi sądami odszkodowania należnego od obcego państwa z tytułu zbrodni wojennych, ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości na skutek uznawania istnienia immunitetu jurysdykcyjnego obcego państwa, co  przesądza o wadze i doniosłości społecznych skutków oceny zgodności z konstytucją wymienionych przepisów" - wskazała KRS.

Rada zaznaczyła, że co do zasady o roszczeniach majątkowych wynikłych ze zdarzeń wojennych rozstrzyga się w traktatach pokojowych. "W sytuacji braku regulacji odpowiedzialności odszkodowawczej państwa agresora i niechęci do zawarcia traktatu normującego sposób wypłaty odszkodowań w sprawach indywidualnych, brak jest podstaw do przyjęcia nakazu respektowania immunitetu pozwanego państwa na podstawie norm zwyczajowych prawa międzynarodowego" - podkreśliła.

KRS przypomniała, że zasady powszechnej represji za zbrodnie międzynarodowe zapoczątkowane zostały pracami polskiego prawnika Rafała Lemkina jeszcze podczas II wojny światowej i stanowiły "wyłom w zasadzie immunitetu państwa i przedstawicieli jego władz". "Należy zatem podać w wątpliwość obowiązywanie immunitetu państwa w sprawie cywilnej odszkodowawczej stanowiącej przecież jedynie element szerszej odpowiedzialności za zbrodnie wojenne, ludobójstwa i zbrodnie przeciwko ludzkości" - oceniła Rada.

KRS  liczy, że rozstrzygnięcie TK podjęte zostanie z poszanowaniem zasady godności ludzkiej i "pozwoli na zapewnienie realnej ochrony praw ofiar zbrodni międzynarodowych w polskim systemie prawa".

Krajowa Rada Sądownictwa wskazuje w swym, stanowisku z 21 kwietnia br. na doniosłość zagadnienia immunitetu sądowego państwa obcego w sprawach dotyczących zobowiązań z tytułu zbrodni międzynarodowych, chroniącego przed pozwaniem przed sąd polski.

Chodzi o zaskarżone przez grupę posłów Zjednoczonej Prawicy przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, z których wynika brak możliwości dochodzenia przed polskimi sądami odszkodowania należnego od obcego państwa z tytułu zbrodni wojennych, ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości na skutek uznawania istnienia immunitetu jurysdykcyjnego obcego państwa.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP