Chodzi o przepisy dotyczące konfliktu interesów. – „Zbiór zasad etyki sędziego" jest żywym aktem prawnym – odpowiada „Rzeczpospolitej" sędzia Waldemar Żurek, rzecznik KRS. Przyznaje, że sytuacja czasem na tyle się zmienia, że może się okazać, iż zbiór rzeczywiście trzeba będzie uzupełnić. Dlaczego MS chce uzupełnienia przepisów?
– Grupa Państw Przeciw Korupcji (GRECO) opublikowała Raport Zgodności dotyczący Polski i wytyka braki w zbiorze – tłumaczy „Rz" Łukasz Piebiak, wiceminister sprawiedliwości. Co na to sędziowie?
Zdania są podzielone. Jedni chcieliby, aby zbiór był precyzyjny, bo nie chcą się narażać na kłopoty, nadinterpretując czy źle interpretując ogólny przepis. Drudzy na wieść o ministerialnych wskazówkach mówią, że to nie do ministra należy ocena treści zbioru zasad.
Majątek na talerzu
Grupa Państw Przeciw Korupcji (GRECO) zaleciła nam uzupełnienie „Zbioru zasad etyki zawodowej sędziów". Chodzi o przepisy dotyczące konfliktu interesów (np. definicje lub rodzaje) oraz związane z tym przyjmowanie prezentów i innych korzyści, niełączenie stanowisk czy dodatkową działalność. W odpowiedzi na zalecenia KRS udostępniła link do strony z orzeczeniami dyscyplinarnymi wobec sędziów.
– To zbyt mało – ocenia minister Piebiak. Rada powinna jego zdaniem albo uzupełnić zbiór zasad etyki, albo wydać uchwałą wykładnię wspomnianych wyżej zagadnień i podać jej przykłady.
Najnowsze wystąpienie GRECO nie jest pierwszym w sprawie sędziów. Wcześniej zaleciło nam też rozważenie możliwości rozszerzenia informacji w oświadczeniach majątkowych sędziów o dane dotyczące majątku małżonków, innych członków rodziny będących na utrzymaniu. W tej sprawie zalecenia zostały wykonane.
Gorzej było już z sugestią wprowadzenia odpowiedzialności karnej za umyślne podanie nieprawdy w oświadczeniu majątkowym. Zalecano też takie uregulowanie postępowania dyscyplinarnego, by jak najrzadziej niegodne zachowania sędziów ulegały przedawnieniu.
– Jeśli nie radzimy sobie ze sprawnym załatwianiem spraw dyscyplinarnych, to okres przedawnienia powinien być dłuższy – twierdzi GRECO.
Teraz z darmową dostawą i e‑wydaniem gratis!
Ostrożnie z prezentami
W zaleceniach sugeruje się też zapewnienie ciągłego szkolenia sędziów w zakresie: konfliktu interesów, zasad dotyczących prezentów, zakazu lub ograniczenia dodatkowej działalności, oświadczeń majątkowych i interesów prywatnych. Chodzi o zajęcia, podczas których omawiane byłyby praktyczne przykłady zachowań uznanych za delikty i przewinienia.
„Można by pomyśleć o uruchomieniu odpowiedniego doradztwa w ramach systemu sądownictwa, by podnieść świadomości sędziów i zapewnić im poufną poradę co do spraw związanych z zasadami etycznymi" – pisze w zaleceniach GRECO.
„Zbiór zasad etyki sędziego" przyjęto uchwałą z 19 lutego 2003 r. Liczy 22 paragrafy. Podzielono go na rozdziały. Od 1 poświęconego zasadom ogólnym, przez 2 na temat zasad pełnienia służby i 3 na temat zasad postępowania sędziego poza służbą.
Zbiór do tej pory uzupełniano tylko raz – w 2009 r., przesądzając, że przyjęte w nim zasady etyki mają odpowiednie zastosowanie także do sędziów w stanie spoczynku.
– Sędzia, wykonując urząd, ma się kierować nie tylko treścią zbioru, ale i orzecznictwem sądów dyscyplinarnych – uważa sędzia Bartłomiej Przymusiński ze Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia, który nie widzi potrzeby uzupełniania zbioru.
Sędzia Piotr Rycki jest innego zdania. – Dla dobra i spokoju każdego lepiej dokładnie wiedzieć, co nam wolno, a czego nie – tłumaczy. Przekonuje też, że zbyt ogólne prawo już nieraz było powodem wszczęcia postępowań dyscyplinarnych. – Spora część sędziów podejmuje się działalności dodatkowej. Prowadzi szkolenia, pisze książki, komentarze. Naprawdę lepiej wiedzieć, gdzie są granice legalnej dzialalności dodatkowej – uważa.
