To sedno najnowszej uchwały Sądu Najwyższego, która może ograniczyć zastrzeżenia do zmian składu orzekającego wywołanego przepisami przeciwepidemicznymi czy nawet wcześniejszymi: gdy sąd ze składu trzech sędziów zmienia się w jednoosobowy. Takie sytuacje nieraz służą stronie jako zarzut niewłaściwego składu sądu, co może oznaczać nieważność postępowania.
Kwestia ta wynikła w sprawie o zapłatę znacznej kwoty na etapie apelacji pozwanego, który z powodu różnych proceduralnych kwestii trwał wiele miesięcy i w tym czasie doszło z powodu covidu do zmniejszenia składów orzekających.
Na mocy art. 6 ust. 2 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w brzmieniu ustalonym kolejną ustawą z 28 maja 2021 r. o zmianie k.p.c., która weszła w życie 3 lipca 2021 r., dotychczasowy skład trzech sędziów (wylosowanych – co jest obecnie regułą w sądach) został zmieniony na skład jednoosobowy – w osobie dotychczasowego referenta w sprawie.
Prezes sądu nadal jednak może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów, ze względu na zawiłość lub precedensowy charakter sprawy. I na wniosek pozwanego w tej sprawie takie powiększenie zarządził.
Czytaj więcej
Nie tylko algorytm Systemu Losowego Przydziału Spraw jest informacją publiczną, ale także kod źródłowy tego systemu - tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, który niedawno zapadł w sprawie kasacyjnej ze skargi Watchdog Polska - organizacji zabiegającej o jawność zasad doboru sędziów do konkretnych spraw sądowych.
Wynikła kwestia, jak uzupełnić ten skład: czy należy dać prymat zasadzie kontynuacji składu sądu (art. 47b prawa o ustroju sądów powszechnych) i powinien to być ten sam skład, który rozpoznawał sprawę przed wejściem w życie owej antcovidowej ustawy?
Czy też należy na nowo wyłonić skład sądu dla dwójki sędziów (poza sędzią referentem) po wydaniu przez prezesa zarządzenia o rozpoznaniu sprawy w składzie trzech sędziów, a więc w drodze kolejnego losowego przydziału spraw? I o rozstrzygnięcie tego dylematu SA w Gdańsku (sędziowie Elżbieta Milewska-Czaja, Roman Kowalkowski i Leszek Jantowski) zwrócił się w pytaniu prawnym do SN, skłaniając się do drugiego stanowiska.
SN pod przewodnictwem pierwszej prezes Małgorzaty Manowskiej przychylił się do niego. Podjął uchwałę, że jeżeli na podstawie art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, prezes sądu zarządził rozpoznanie apelacji w składzie trzech sędziów, to sprawa powinna być rozpoznana przez skład złożony z dotychczasowego sędziego referenta, a pozostali sędziowie powinni zostać przydzieleni losowo, nawet gdy w sprawie uprzednio był skład trzyosobowy, który przestał być właściwym na podstawie zmian covidowych.
– W mojej ocenie SN słusznie przyjął pierwszeństwo reguły losowania sędziów przyjętej w ustawie ustrojowej. Pokazuje to kierunek dalszego orzecznictwa w tego typu sprawach – ocenia dr Artur Rycak, adwokat.
Sygnatura akt: III CZP 86/22
