Bruksela otwarta na kompromis w sprawie praworządności

– Ursula von der Leyen to nie Frans Timmermans – mówi źródło w Komisji Europejskiej wskazując, że oprócz bezwzględnych procedur prawnych w strategii szefowej unijnej egzekutywy jest też miejsce na polityczne porozumienia. W czasie sobotniej wizyty w Warszawie o pójście tą drogą apelowała odchodząca kanclerz Angela Merkel.

KE stawia jednak warunki. Wcześniej polski rząd musiałby wykazać, że faktycznie chce deeskalacji konfliktu i „zmiany kierunku" sporu. Jak? Mowa tu o dwóch punktach. Pierwszy odnosi się do Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. Co prawda Mateusz Morawiecki w wywiadzie dla „Frankfurter Allgemeine Zeitung" zapowiedział, że ta instytucja zostanie zlikwidowana, ale Bruksela chce wiedzieć kiedy i jak. Ma obawy, że może ją zastąpić inny, równie niebezpieczny dla niezależności sadownictwa organ.

Czytaj też:

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

PE: miliardy dla Polski, ale Morawiecki musi wycofać wniosek z TK

Parlament Europejski ma wezwać premiera Mateusza Morawieckiego, by nie kwestionował nadrzędności prawa unijnego nad krajowym i wycofał swój wniosek w tej sprawie z Trybunału Konstytucyjnego.

Występując tydzień temu z wnioskiem do Trybunału Sprawiedliwości UE o nałożenie na Polskę wysokich kar dziennych za utrzymywanie ID, komisarz ds. sprawiedliwości Didier Reynders wysłał do Warszawy list z prośbą o określenie, jak Polska zamierza wykonać wyrok Luksemburga w tej sprawie. Nasz kraj ma dwa miesiące na odpowiedź. To w niej powinny się znaleźć szczegóły planowanej likwidacji Izby Dyscyplinarnej.

– Von der Leyen jest gotowa zaangażować polityczny kapitał w porozumienie z Polską, ale musi oprzeć na konkretnych zobowiązaniach Warszawy swoją inicjatywę – tłumaczą nasi rozmówcy.

Drugi warunek odnosi się do prymatu prawa unijnego nad konstytucją RP. To problem, z którym w tym roku mierzyła się francuska Rada Stanu i niemiecki Trybunał Konstytucyjny. Obie instytucje doszły do wniosku, że to do nich należy określanie granic obszarów, w ramach których taki prymat rozwiązań europejskich obowiązuje.

Jednak z perspektywy Brukseli z Polską jest o wiele większy problem, bo to premier wystąpił z wnioskiem w tej sprawie do Trybunału Konstytucyjnego. To rodzi pytanie, czy państwo polskie chce w ogóle stosować orzeczenia TSUE. Reynders oficjalnie poprosił Morawieckiego o wycofanie tego wniosku.

– Do tej pory uważaliśmy, że wypełnienie takich orzeczeń to czerwona linia, której polskie władze w sporze o praworządność nie przekroczą. Teraz rodzi się tu wątpliwość – mówią nasi rozmówcy.

Żadnego postępu w rozmowach o uruchomieniu Funduszu Odbudowy dla Polski przed planowanym na 22 września orzeczeniem TK nie należy się spodziewać. Premier Morawiecki znalazł się w politycznym potrzasku i nie wycofa z TK złożonego wniosku. To byłoby dla niego polityczne samobójstwo.

– Nie chcemy upokarzać Polski, nie dążymy do zmiany władzy w Warszawie. Nie chcemy też cofnięcia całej reformy wymiaru sprawiedliwości w Polsce – zapewniają nasi unijni rozmówcy.