Prawo do kasacji może pogrążyć ministra

Minister sprawiedliwości może od dziś składać kasacje w sprawach karnych. To skutek wchodzącej w życie zmienionej procedury karnej. Ministra jako autora kasacji nie obowiązuje żaden termin do jej wniesienia, a to oznacza, że może ona dotyczyć spraw sprzed wielu, wielu lat. W grę mogą wchodzić ich tysiące.

Ponad dwa tysiące skarg wpływa dziś do Krajowej Rady Sądownictwa, drugie tyle do MS, kolejne do prezesów sądów. Sędziowie krytycznie mówią o nowym uprawnieniu ministra. Z kolei karniści twierdzą, że może mu przysporzyć kłopotów.

Z dala od sądów

Prokurator generalny, Krajowa Rada Sądownictwa, Sąd Najwyższy, Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia – wszyscy krytycznie oceniają nowe uprawnienie ministra. Zgodnie przekonują, że powinien się zająć tworzeniem prawa, a nie wypełnianiem uprawnień procesowych.

– Prawo do wnoszenia kasacji dla ministra, który jest politykiem, może zaszkodzić wymiarowi sprawiedliwości – mówi „Rz" sędzia Krzysztof Pawelczuk. Jego zdaniem minister jako czynny polityk będzie mógł wywierać nacisk na władzę sądowniczą w konkretnych medialnych sprawach.

– Można się spodziewać wielu skarg – uważa sędzia Maciej Strączyński, prezes Stowarzyszenia Iustitia. A skoro tak, to będą musiały pojawić się nowe etaty, delegacje, może nawet wydział, bo w końcu ktoś musi te sprawy ocenić i obywatelowi odpowiedzieć, czy kasacja będzie, czy też nie. – Frustratów mamy wielu w narodzie, większość niesłusznie skazana, a tu pojawia się furtka. Czemu więc z niej nie skorzystać? – pyta.

Resort się szykuje

Wątpliwości ma również prof. Włodzimierz Wróbel z Uniwersytetu Jagiellońskiego. – Gdy się ma taką kompetencję, to trzeba obywatela wysłuchać, a potem mu odpowiedzieć. To może się okazać zabójcze uprawnienie i na miejscu ministra poważnie bym się zastanowił, czy jest mu faktycznie potrzebne – przyznaje.

– Dokonaliśmy szacunków liczby potencjalnych wniosków – przyznaje Patrycja Losse, rzecznik MS.

Punktem wyjścia była liczba wniesionych kasacji do prokuratora generalnego i rzecznika praw obywatelskich. Z danych wynika, że w latach 2010–2014 do PG wpłynęło 10 978 wniosków, na podstawie których wniesiono 1371 kasacji, natomiast do Biura RPO miesięcznie wpływa około 200–250 wniosków, Rzecznik zaś składa rocznie od 40 do 80 kasacji.

Kto się nimi zajmie?

Na razie problematyką kasacji będzie się zajmował Wydział Sądów Powszechnych i Wojskowych – Karny (delegowani do niego sędziowie). Planuje się jednak utworzenie odrębnego wydziału kasacji, do którego będą delegowani doświadczeni sędziowie i prokuratorzy oraz urzędnicy służby cywilnej, których liczba będzie zależeć od faktycznej liczby wpływających wniosków.

podstawa prawna: nowela procedury karnej z 10 października DzU z 12 listopada 2014 r., poz. 1556

Szansa na zmianę

- Minister sprawiedliwości może w postępowaniu karnym wnieść kasację od każdego prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie.