Reklama

Potencjał jest, ale trudny do wykorzystania

Niedobór rąk do pracy złagodzić mógłby wzrost poziomu aktywności zawodowej Polaków. Ta jednak ostatnio maleje.

Aktualizacja: 08.08.2018 21:06 Publikacja: 08.08.2018 21:00

Potencjał jest, ale trudny do wykorzystania

Foto: pexels.com

Komisja Europejska ocenia potencjał rozwoju polskiej gospodarki mniej optymistycznie niż Ministerstwo Finansów, bo nie dostrzega pewnych ukrytych rezerw – tłumaczyła ostatnio minister finansów Teresa Czerwińska. Według niej te rezerwy widać m.in. na rynku pracy. To, po pierwsze, duża wciąż rzesza ludzi pracujących w mało produktywnych sektorach gospodarki, np. w rolnictwie, którzy mogą przenosić się do sektorów bardziej wydajnych. Po drugie, możliwy jest dalszy wzrost aktywności zawodowej Polaków. Tendencje widoczne dziś na rynku pracy uzasadniają jednak raczej pesymizm KE niż optymizm MF.

W unijnym ogonie

W I kwartale br., jak wynika z danych Eurostatu, aktywnych zawodowo (tj. pracujących lub bezrobotnych, czyli szukających pracy) było 56 proc. Polaków w wieku powyżej 15 lat. Na 28 państw Unii Europejskiej gorzej pod tym względem wypada tylko siedem krajów. Rekordziści (m.in. Szwecja i Holandia) mogą się pochwalić wynikiem powyżej 63 proc. – Aktywność zawodowa w Polsce wciąż jest niska, więc istnieje teoretycznie potencjał do jej podwyższania. Ale to będzie bardzo trudne i wymaga systemowych rozwiązań – ocenia Jakub Gontarek, ekspert ds. rynku pracy w konfederacji Lewiatan.

Tymczasem ostatnio aktywność zawodowa Polaków maleje. Odsetek pracujących lub szukających pracy osób w wieku 15+ w I kwartale br. był o 0,7 pkt proc. niższy niż w II i III kwartale 2017 r., gdy osiągnął najwyższy poziom od 2001 r. W ujęciu rok do roku spadł o 0,2 pkt proc. W tym czasie aktywność zawodowa ludności zmniejszyła się tylko w czterech innych krajach UE, w tym w Grecji i Hiszpanii, gdzie stopa bezrobocia przewyższa – odpowiednio – 20 i 15 proc. Tak powszechne bezrobocie zniechęconych bezowocnym poszukiwaniem zatrudnienia skłania do wycofywania się z rynku pracy. W Polsce stopa bezrobocia (liczona wg unijnej metodologii) była w czerwcu najniższa w historii, wynosiła 3,7 proc.

Rosną koszty bierności

Liczba Polaków w wieku produkcyjnym (20–64 lata) od 2012 r. maleje. Mimo to liczba pracujących do końca ub.r. stale się zwiększała właśnie dzięki wzrostowi aktywności zawodowej. Dlaczego teraz zaczęła maleć?

Reklama
Reklama

W ostatnich kwartałach odpowiadał za to przede wszystkim spadek aktywności osób w wieku 55 lat i starszych. W I kwartale pracowało lub szukało pracy 49,3 proc. z nich, w porównaniu do 51,1 proc. w III kwartale ub.r., gdy wskaźnik ten wyznaczył historyczny rekord. Trudno nie wiązać tego z obniżką wieku uprawniającego do emerytury do 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet.

Z analiz Instytutu Badań Strukturalnych wynika, że negatywnie na aktywność zawodową w Polsce wpłynął też program Rodzina 500+, działający od kwietnia 2016 r. Zniechęcił bowiem do pracy część kobiet w wieku rozrodczym. Wskaźniki aktywności zawodowej w tej grupie malały jednak już wcześniej. Przykładowo, w przypadku kobiet w wieku 25–29 lat dotychczasowy rekord (78,6 proc.) wskaźnik ten ustanowił pod koniec 2013 r., w III kw. ub.r. wynosił już tylko 72 proc., a ostatnio wzrósł do 73,7 proc. Odsetek aktywnych zawodowo kobiet w wieku 30–34 lata pod koniec 2014 r. przewyższał 80 proc., w ub.r. spadł do 76,2 proc., a ostatnio wzrósł do 77,8 proc.

Niepokoić może to, że aktywność zawodowa Polaków nie rośnie, choć znaleźć pracę jest dziś łatwiej niż kiedykolwiek wcześniej, a płace rosną najszybciej od dekady, zwiększając koszty bierności. – Gdy pogorszy się koniunktura w Polsce, ciężko będzie podnosić wskaźniki aktywności – zauważa dr hab. Michał Brzeziński z Wydziału Nauk Ekonomicznych UW.

– Aktywizacja biernych zawodowo wymaga przede wszystkim budowy infrastruktury, która pozwoli podejmować pracę osobom sprawującym opiekę nad dziećmi lub starszymi. Chodzi o żłobki, przedszkola, placówki opiekuńcze, ale też stwarzanie możliwości pracy w niepełnym wymiarze godzin – tłumaczy Gontarek.

Rynek pracy
Solidny wzrost przeciętnego wynagrodzenia. Spadło zatrudnienie. Stopy w dół?
Rynek pracy
W krajach Unii ubywa wakatów. Czy umacnia się rynek pracodawcy?
Rynek pracy
Firmy zaczynają odkrywać potencjał neuroróżnorodności
Rynek pracy
Praca za granicą nie zawsze jest atutem w CV
Rynek pracy
Raport: Ukraińcy wolą wysoką pensję od zasiłków. Niemcy zmienią politykę?
Materiał Promocyjny
Firmy coraz częściej stawiają na prestiż
Reklama
Reklama