Płace pań nie doganiają męskich zarobków

O tym, że płace pań są przeciętnie wciąż niższe od wynagrodzeń mężczyzn pokazują różne badania. We wszystkich dysproporcje są podobne: około jedna piąta. Z danych GUS omawiających strukturę płac w poszczególnych zawodach wynika, iż przeciętnie płaca mężczyzn była o ponad 350 zł wyższa od średniej płacy w firmach (ok 3,9 tys. zł) i o 709 zł wyższa od zarobków kobiet. Różnice dotyczą nie tylko płacy miesięcznej, ale także stawki godzinowej.

Podobne dysproporcje wynikają również z ogólnopolskiego badania wynagrodzeń jakie za 2013 rok zaprezentowała firma Sedlak&Sedlak. Ponieważ jest to badanie dobrowolne, a nie statystyczne, to autorzy przypominają, iż dominują w nim osoby młode, z wykształceniem wyższym oraz pracujące w miastach powyżej 200 000 mieszkańców. Ponieważ są to zazwyczaj osoby na co najmniej specjalistycznych stanowiskach, więc ich wynagrodzenia są wyższe niż większości Polaków. Ale także w tym badaniu różnice w płacach mężczyzn i kobiet są podobne do wyników przedstawionych przez GUS. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mężczyzn w 2013 roku w ankiecie S&S wyniosło 4,5 tys. zł. Kobiety zarabiały o 900 zł mniej. W zależności od miasta dysproporcje wynosiły od 16 proc. (w Lublinie) przez 24 proc. w Kielcach i w Poznaniu do 28 proc. w Gdańsku.

W badaniu sprawdzono jak przedstawiają się różnice dla osób z różnym wykształceniem. Najniższe są w przypadku osób po maturze (19 proc.), a najwyższe – wśród absolwentów uczelni wyższych – 30 proc. Około 1,7 tys. zł

Największe różnice między wynagrodzeniami kobiet i mężczyzn zaobserwowano wśród dyrektorów. Kobiety zarabiały przeciętnie o 3,2 tys. zł mniej. Połowa mężczyzn zatrudnionych na stanowisku kierownika zarabiała od 4, 4 tys. zł do 10 tys. zł. Dla kobiet przeciętną była 5,8 tys. zł pensja.

Różnicą w płacach przyglądała się również Najwyższa Izba Kontroli. Z jej analiz (prowadzonych w administracji), wynika, że co prawda kobiety zarabiają mniej, ale nie wynika to z naruszania przez pracodawców „prawa dotyczącego obowiązku równego traktowania kobiet i mężczyzn", tylko bierze się stąd, że panowie są zatrudniani na innych stanowiskach niż panie. „Zróżnicowanie płac w grupach porównywalnych stanowisk wynikało przede wszystkim z roli jaką dla całej instytucji pełniła komórka organizacyjna, w której pracownik był zatrudniony, a co za tym idzie, z zakresu powierzonych mu obowiązków. Kobiety pracowały przede wszystkim w komórkach organizacyjnych zajmujących się obsługą kontrolowanej jednostki, a mężczyźni, głównie ze względu na posiadane kierunkowe wykształcenie, znajdowali częściej zatrudnienie w komórkach specjalistycznych związanych z realizacją głównych zadań instytucji. Różnice między zarobkami kobiet i mężczyzn w dużej mierze spowodowane były też większym udziałem mężczyzn w grupie stanowisk kierowniczych" – napisano w wynikach kontroli i zostawiono bez komentarza.

– Dane statystyczne pokazują, że kobiety zarabiają mniej. W dużym stopniu wynika to z faktu, iż pracują w gorzej płatnych zawodach. A na ile jest to wynik dyskryminacji, tego chyba nikt nie wie? – uważa Kazimierz Sedlak, szef Sedlak&Sedlak, która analizuje wynagrodzenia w Polsce. Jego zdaniem to, że kobiety zarabiają mniej wynika z uwarunkowań kulturowych i odmiennych sposobów funkcjonowania na rynku pracy mężczyzn i kobiet.

- Gdy zapytamy kobiety czy były dyskryminowane finansowo w pracy zazwyczaj odpowiadają „ nie", ale czy słyszały o takiej sytuacji – odpowiadają już „tak" - mówi prof. Elżbieta Kryńska z Uniwersytetu Łódzkiego. Przyznaje, że jest wiele przyczyn niższych płac kobiet. – Wcześniej niż mężczyźni przechodzą na emeryturę, w większości korzystają z urlopów wychowawczych, najczęściej one zostają w domu z dziećmi, gdy te chorują. Ich ścieżka kariery jest więc krótsza niż mężczyzn i często kończą ja na niższych stanowiskach niż panowie – ekonomista zwraca uwagę nie tylko na przyzwyczajenia kulturowe i rodzinne, ale także na to, że karierze zawodowej pań w Polsce nie sprzyja brak wystarczającej liczby żłobków i przedszkoli. – Lubimy powtarzać, że kobiety są lepiej wykształcone niż mężczyźni, ale to prawda w przypadku ludzi młodszych. W pokoleniu 40 + tak nie jest. Kobiety są słabiej wykształcone, a tym samym mniej zarabiają od mężczyzn. – tłumaczy prof. Kryńska. Przypomina przy tym, iż tam gdzie się pojawia więcej kobiet, tam mniejsza staje się presja płacowa. - Kobiety rzadziej protestują i strajkują. Sporadycznie korzystają z możliwości, jakie daję prawo by ganić pracodawcę za próby różnicowania płacy według płci. Poza tym wciąż ambicje wielu kobiet skoncentrowane są na domu, rodzinie i wychowywaniu dzieci – dodaje prof. Kryńska. Ekonomistka zwraca uwagę, że często w instytucjach i firmach dzieje się tak, że choć szefami są mężczyźnie, to kobiety pracują jako główne specjalistki (księgowe, HR, odpowiedzialne za prawo).

Także pracownicy nie są zgodni w ocenie czy w Polsce istnieje dyskryminacja płacowa wynikająca z płci, czy nie. Z sondażu przeprowadzonego na zlecenie Work Service przez Instytut Millward Brown wynika, że 40 proc. badanych wciąż dostrzega dyskryminację kobiet na rynku pracy, około 30 proc. jest przeciwnego zdania lub nie ma zdecydowanej opinii. O dyskryminacji bardziej stanowczo mówią panie niż panowie, osoby 45+ oraz osoby niżej uposażone. aft

Rynki

Pozostało 90% artykułu