Przedłużające się postępowania adopcyjne i szkolenia wg. NIK

Pracownicy ośrodków adopcyjnych mieli odpowiednie wykształcenie i przygotowanie zawodowe. NIK zwrócił jednak uwagę na przedłużające się postępowania adopcyjne, zbyt długi czas oczekiwania na szkolenia dla osób chcących przysposobić dzieci, a także naruszanie przez ośrodki adopcyjne ustawy o ochronie danych osobowych. Negatywny wpływ na działalność ośrodków miał brak kontroli i monitoringu ich działalności, a także nieopracowanie programu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej w ramach strategii rozwoju województwa dolnośląskiego.

Przewlekłość postępowania adopcyjnego

Długotrwałe procedury związane z uregulowaniem stanu prawnego dziecka i przygotowaniem rodziców do przysposobienia to problemy przewlekłości postępowania adopcyjnego.

W badanym okresie czas trwania postępowań adopcyjnych był zróżnicowany. W skrajnych przypadkach dochodził do 1,5 roku. Przyczyną faktu były długotrwałe procedury związane z uregulowaniem stanu prawnego dziecka wskazanego do adopcji oraz z przygotowaniem kandydatów na rodziców adopcyjnych. Z drugiej strony, wpływ na czas trwania postępowań miały oczekiwania kandydatów na rodziców adopcyjnych dotyczące wieku i stanu zdrowia dziecka.

Ustawa o wspieraniu rodziny nie określa czasu trwania postępowania adopcyjnego. Jednak w ocenie NIK - z uwagi na dobro dziecka wskazane jest usprawnienie jego przebiegu.

Przekroczenie terminów

We wszystkich kontrolowanych ośrodkach inspektorzy stwierdzili przekroczenia terminów kwalifikowania dzieci do przysposobienia, pomimo uregulowanego statusu prawnego.

Również kandydaci na rodziców adopcyjnych zbyt długo oczekiwali na szkolenia organizowane przez ośrodki adopcyjne. Przyczyną tego była niewłaściwa organizacja szkoleń przez ośrodki adopcyjne. Inne powody leżały po stronie kandydatów na rodziców.

Brakowało chętnych do przysposobienia dzieci chorych i starszych powyżej piątego roku życia.

Ośrodki adopcyjne z opóźnieniem informowały Dolnośląski Bank Danych o zdarzeniach dotyczących adopcji dzieci, takich jak przysposobienie dziecka, czy zakwalifikowanie dziecka do adopcji w sytuacji, gdy nie pozyskano kandydata do przysposobienia dziecka. Przekroczenie dotyczyło prawie 60 proc. przypadków.

Dane osobowe

Ośrodki adopcyjne nie przestrzegały procedury z zakresu ochrony danych osobowych. Dane dzieci z ośrodków adopcyjnych, jak i kandydatów na rodziców adopcyjnych nie były zabezpieczone przed dostępem osób trzecich, co stanowiło naruszenie ustawy o ochronie danych osobowych.

W I półroczu 2012/2013 adoptowano łącznie 361 dzieci spośród 591

Monitoring i kontrola

Dolnośląski Ośrodek Pomocy Społecznej nie prowadził efektywnego monitoringu, ani merytorycznych kontroli działalności ośrodków adopcyjnych, do czego był ustawowo i umownie zobowiązany. Działania sprawdzające ograniczały się do weryfikowania sprawozdań finansowo-rzeczowych sporządzanych przez te ośrodki. W celach kontrolnych nie wykorzystywano też systemów informatycznych. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej opracowało system teleinformatyczny Statystycznej Aplikacji Centralnej do obsługi procedur adopcyjnych. Do czasu zakończenia kontroli system ten nie został wdrożony;

Wsparcie

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego nie opracował programu dotyczącego wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej w ramach strategii rozwoju województwa. Według Marszałka Województwa Dolnośląskiego przeszkodą były trwające prace nad aktualizacją podstawowych dokumentów strategicznych woj. dolnośląskiego. Zapewnił, iż przygotowanie i przyjęcie programu planowane jest na rok 2014.

Pozbawienie praw rodzicielskich

Ośrodki adopcyjne nie miały pełnych i aktualnych informacji o pozbawieniu przez sądy praw rodzicielskich biologicznego rodzica, ponieważ sądy rodzinne przekazywały te dane z opóźnieniem. Ośrodki miały takie informacje tylko do blisko 53 proc. postanowień sądowych. Działania podejmowane przez ośrodek prowadzący Dolnośląski Bank Danych w celu poprawy tej sytuacji były nieskuteczne.

czne.

ższa Izba Kontroli sformułowała wnioski pod adresem Marszałka Województwa Dolnośląskiego o podjęcie działań zmierzających do zapewnienia ze strony służb Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego: