Szybkie rozwody. "Trzeba przemyśleć warunki pozasądowego rozwiązania małżeństwa"

Tocząca się dyskusja na temat wprowadzenia do polskiego porządku prawnego instytucji pozasądowego rozwiązania małżeństwa dotyczy już nie tego, czy należy wykonać ten krok, lecz w jaki sposób to zrobić. Projekt nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego opracowany przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Rodzinnego przewiduje wprowadzenie tzw. rozwodów administracyjnych, których udzielałby kierownik Urzędu Stanu Cywilnego. To rozczarowanie dla środowiska notariackiego, które od lat apelowało o poszerzenie swoich kompetencji o przeprowadzanie rozwodów bez orzekania o winie. Zwłaszcza że już teraz do ich zadań należy regulowanie wielu spraw rodzinnych, m.in. sporządzenie majątkowych umów małżeńskich (tzw. intercyzy), umów o podział majątku wspólnego, o alimenty, zrzeczenie się dziedziczenia czy testamentów.

Czytaj więcej

Prawo rodzinne

Rozwodnicy będą mieli więcej czasu na powrót do rodowego nazwiska

Oświadczenie o powrocie do poprzedniego nazwiska będzie można złożyć w terminie roku od uprawomoc...

Rozwód małżonków sprawujących piecze zastępczą tylko przed sądem

Argumentem za uprawnieniem rejentów do przeprowadzania rozwodów pozasądowych jest właśnie możliwość dokonania równocześnie nie tylko rozwiązania małżeństwa, ale też rozstrzygnięcia kwestii podziału majątku.

Jednocześnie notariusze zwracają uwagę na nadmierne ryzyka wynikające z propozycji komisji kodyfikacyjnej. Zgodnie z projektem rozwód w USC będzie można przeprowadzić w przypadku gdy pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, pozostawali w małżeństwie dłużej niż rok i nie mają wspólnych małoletnich dzieci. Jak podkreślał notariusz Dariusz Celiński, podczas ubiegłotygodniowej konferencji pt. „Notariat dla obywatela”, negatywne przesłanki do pozasądowego rozwodu należałoby rozszerzyć także o przypadki, gdy  rozwodzący się małżonkowie wspólnie sprawują pieczę zastępczą nad dzieckiem.

– Skoro sąd powierzył małżonkom wychowanie dziecka w ramach pieczy zastępczej, to przy rozwodzie kwestia dalszego sprawowania pieczy powinna być uregulowana. Niezależnie od tego czy ustawodawca ostatecznie zdecyduje się na wprowadzenie rozwodu administracyjnego lub notarialnego, czy też w ustawie zostaną dopuszczone obydwa tryby, to moim zdaniem w takim przypadku o rozwodzie powinien nadal decydować sąd – mówił notariusz Dariusz Celiński.

Zwracał on też uwagę na potrzebę uwzględnienia w projekcie kwestii dzieci ubezwłasnowolnionych. Bo choć małżonkowie mogą nie mieć już małoletnich dzieci, to może się okazać, że sprawują opiekę nad dorosłymi dziećmi niepełnosprawnymi, które zostały ubezwłasnowolnione.

– Wzgląd na osoby niepełnosprawne, całkowicie ubezwłasnowolnione, nie powinien być może stanowić przesłanki negatywnej do rozwodu pozasądowego, ale w moim przekonaniu taki rozwód powinien być poddany wówczas szczególnemu reżimowi, aby zweryfikować sposób opieki nad osobą całkowicie ubezwłasnowolnioną – wskazał Dariusz Celiński.

– Relacja na linii opiekun/kurator – osoba ubezwłasnowolniona jest oderwana od stosunków rodzinnych. Równie dobrze kuratorem czy opiekunem takiej osoby może być ktoś obcy, dlatego uważam, że takie ograniczenia byłyby za daleko idące – mówi prof. Kinga Flaga–Gieruszyńska z Uniwersytetu Szczecińskiego, członkini Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Rodzinnego.

Notariusze zwracali też uwagę, że zwykle sytuacja rozwodzących się małżonków nie jest równa, stąd potrzeba ochrony „słabszego” partnera. Organ pozasądowy nie może odmówić rozwodu, jeżeli są spełnione ustawowe przesłanki, ale w celu ochrony takiego „słabszego” małżonka musi zrealizować obowiązek informacyjny co do skutków rozwiązania małżeństwa.