Potencjalny podejrzany nie może już kłamać

Świadkowi przysługuje wyłącznie prawo do milczenia, jeśli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić go na odpowiedzialność karną. Ale w przypadku zeznania nieprawdy lub zatajenia prawdy w obawie przed grożącą odpowiedzialnością może on zostać ukarany.

Aktualizacja: 01.02.2020 16:59 Publikacja: 01.02.2020 00:01

Potencjalny podejrzany nie może już kłamać

Foto: 123RF

W postanowieniu z 15 stycznia 2020 r. (sygn. akt I KZP 10/19) SN po raz pierwszy wypowiedział się na temat wykładni nowych przepisów dotyczących przestępstwa składania fałszywych zeznań. Pomimo że SN odmówił podjęcia uchwały, to rozważania zamieszczone w uzasadnieniu postanowienia mogą mieć ogromny wpływ na stosowanie prawa przez sądy oraz praktykę działania organów ścigania. Postanowienie dotyczy bowiem kluczowych gwarancji procesowych, jakimi w procesie karnym są prawo do obrony w ujęciu materialnym oraz związana z nim zasada nemo se ipsum accusare tenetur (nikogo nie można zmusić do oskarżania samego siebie). SN w omawianym postanowieniu stwierdził, że świadkowi przysługuje wyłącznie prawo do milczenia, a zatem uprawniony jest on do odmowy odpowiedzi na pytania, jeśli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić go na odpowiedzialność karną. W ocenie SN świadkowi nie przysługuje natomiast prawo do kłamstwa, a zatem w przypadku zeznania nieprawdy lub zatajenia prawdy w obawie przed grożącą mu odpowiedzialnością karną świadek może ponieść odpowiedzialność karną za składanie fałszywych zeznań. Oznacza to, że świadek przesłuchiwany przez organy ścigania co do zdarzeń wrażliwych z punktu widzenia jego odpowiedzialności karnej nie może ani kłamać, ani przemilczać faktów, a zobowiązany jest do złożenia co do konkretnego pytania oświadczenia o uchyleniu się od odpowiedzi. Postanowienie budzi poważne wątpliwości zarówno ze względu na wypływającą z niego główną tezę, jak i na przedstawioną argumentację.

Pozostało 86% artykułu

Teraz 4 zł za tydzień dostępu do rp.pl!

Kontynuuj czytanie tego artykułu w ramach subskrypcji rp.pl

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP