Potencjalny podejrzany nie może już kłamać

Świadkowi przysługuje wyłącznie prawo do milczenia, jeśli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić go na odpowiedzialność karną. Ale w przypadku zeznania nieprawdy lub zatajenia prawdy w obawie przed grożącą odpowiedzialnością może on zostać ukarany.

Aktualizacja: 01.02.2020 16:59 Publikacja: 01.02.2020 00:01

Potencjalny podejrzany nie może już kłamać

Foto: 123RF

W postanowieniu z 15 stycznia 2020 r. (sygn. akt I KZP 10/19) SN po raz pierwszy wypowiedział się na temat wykładni nowych przepisów dotyczących przestępstwa składania fałszywych zeznań. Pomimo że SN odmówił podjęcia uchwały, to rozważania zamieszczone w uzasadnieniu postanowienia mogą mieć ogromny wpływ na stosowanie prawa przez sądy oraz praktykę działania organów ścigania. Postanowienie dotyczy bowiem kluczowych gwarancji procesowych, jakimi w procesie karnym są prawo do obrony w ujęciu materialnym oraz związana z nim zasada nemo se ipsum accusare tenetur (nikogo nie można zmusić do oskarżania samego siebie). SN w omawianym postanowieniu stwierdził, że świadkowi przysługuje wyłącznie prawo do milczenia, a zatem uprawniony jest on do odmowy odpowiedzi na pytania, jeśli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić go na odpowiedzialność karną. W ocenie SN świadkowi nie przysługuje natomiast prawo do kłamstwa, a zatem w przypadku zeznania nieprawdy lub zatajenia prawdy w obawie przed grożącą mu odpowiedzialnością karną świadek może ponieść odpowiedzialność karną za składanie fałszywych zeznań. Oznacza to, że świadek przesłuchiwany przez organy ścigania co do zdarzeń wrażliwych z punktu widzenia jego odpowiedzialności karnej nie może ani kłamać, ani przemilczać faktów, a zobowiązany jest do złożenia co do konkretnego pytania oświadczenia o uchyleniu się od odpowiedzi. Postanowienie budzi poważne wątpliwości zarówno ze względu na wypływającą z niego główną tezę, jak i na przedstawioną argumentację.

Pozostało 86% artykułu
„Rzeczpospolita” najbardziej opiniotwórczym medium października!
Rzetelne informacje, pogłębione analizy, komentarze i opinie. Treści, które inspirują do myślenia. Oglądaj, czytaj, słuchaj.

Czytaj za 9 zł miesięcznie!
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów