Zakaz banderyzmu w kodeksie karnym. Prawnicy o inicjatywie Nawrockiego: „To zły pomysł"

– Aby wyeliminować rosyjską propagandę i ustawić relacje polsko-ukraińskie na rzeczywistym partnerstwie i wzajemnym szacunku, wzajemnej wrażliwości, uznaję, że powinniśmy w projekcie ustawy zawrzeć jednoznaczne hasło: stop banderyzmowi i w kodeksie karnym zrównać symbol banderowski z symbolami, które odpowiadają niemieckiemu narodowemu socjalizmowi powszechnie nazywanemu nazizmem, sowieckiemu – mówił w poniedziałek prezydent Karol Nawrocki.

„Stop banderyzmowi”. Prezydent Karol Nawrocki proponuje zakaz symboliki ukraińskich nacjonalistów

W swojej zapowiedzi nie był gołosłowny, ponieważ jeszcze tego samego dnia prezydencki projekt nowelizacji trafił do marszałka Sejmu. Chodzi o zmianę ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, która oprócz regulowania dostępu Ukraińców do świadczeń i służby zdrowia w Polsce wprowadza zakaz promowania ideologii banderyzmu w Polsce.

Czytaj więcej

Cudzoziemcy

800+ na dziecko z Ukrainy i kary za banderyzm. Co zakłada prezydencki projekt?

Po zawetowaniu w poniedziałek nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, prezydent Karol Naw...

Krótko mówiąc, prezydent chce, aby publiczne propagowanie ideologii banderowskiej w Polsce było ścigane. Propozycja Nawrockiego zmienia ustawę o IPN i uzupełnia listę zbrodni, których badaniem zajmuje się ten instytut o "zbrodnie członków i współpracowników Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów frakcji Bandery (OUN-B) i Ukraińskiej Armii Powstańczej (UPA) oraz innych ukraińskich formacji kolaborujących z Trzecią Rzeszą Niemiecką". Projekt prezydenta definiuje też te zbrodnie jako ludobójstwo dokonane na terytorium II Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1943-1945, a także inne czyny polegające na stosowaniu przemocy, terroru lub innych form naruszania praw człowieka wobec jednostek lub grup ludności narodowości polskiej lub obywateli polskich innych narodowości.

Proponowana przez Nawrockiego nowela zmienia też kodeks karny, wprowadzając karę do trzech lat więzienia za propagowanie ideologii banderyzmu. Zgodnie z obowiązującym art. 256 k.k. karze do trzech lat więzienia podlega ten, kto publicznie propaguje nazistowski, komunistyczny, faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość. Tak samo karany jest ten, kto publicznie propaguje ideologię nazistowską, komunistyczną, faszystowską lub ideologię nawołującą do użycia przemocy w celu wpływania na życie polityczne lub społeczne.

Prezydencki projekt uzupełnia zawarty w tych przepisach katalog ideologii, których promocja objęta jest zakazem. W konsekwencji zmian art. 256 § 1a stanowiłby: „Tej samej karze (do 3 lat pozbawienia wolności) podlega, kto publicznie propaguje ideologię nazistowską, komunistyczną, faszystowską, ideologię Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów – frakcji Bandery i Ukraińskiej Armii Powstańczej lub ideologię nawołującą do użycia przemocy w celu wpływania na życie polityczne lub społeczne”.

Zakaz propagowania banderyzmu. To odpowiedź na zapotrzebowanie polityczne a nie prawne

Tę propozycję krytycznie ocenia sędzia Michał Laskowski z Izby Karnej Sądu Najwyższego, członek Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego. – Nie ma powodu, żeby rozszerzać przepis penalizujący propagowanie ideologii o kolejne ideologie. Nie jest to dobry pomysł zwłaszcza w zakresie tej symboliki, w tym momencie i w sytuacji geopolitycznej, w jakiej się znajdujemy. Być może jest to potrzebne do osiągnięcia jakichś celów politycznych, ale dla dobra wspólnego już nie – mówi sędzia Laskowski

Jego zdaniem wolność słowa powinna być ograniczana przez przepisy prawa karnego w sytuacjach wyjątkowych i absolutnie jednoznacznych. – A nie jestem przekonany, czy z taką sytuacją mamy do czynienia. Przesadne rozszerzanie tego typu obostrzeń karnych prowadzi zaś do ograniczenia wolności słowa. Uważam, że wywoływanie teraz tego tematu i wprowadzanie go do kodeksu karnego nie jest dobrym pomysłem – twierdzi sędzia.

Wskazuje przy tym, że Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego bierze pod uwagę ewentualne zmiany w art. 256 k.k. – Nie ma jednak jeszcze konkretnych konkluzji i propozycji zmian – zaznacza sędzia Laskowski.