Zniknie niekonstytucyjne ograniczenie dostępu do akt

Tak proponuje Ministerstwo Sprawiedliwości. Chodzi o uchylenie art. 156 § 5b kodeksu postępowania karnego, dodanego przy okazji implementacji dyrektywy w sprawie zwalczania terroryzmu. Przepis ten wyłączył możliwość uzyskiwania w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej dostępu do akt zakończonego postępowania przygotowawczego dla tzw. osób trzecich.

Do tej kategorii zaliczają się np. dziennikarze, organizacje pozarządowe czy naukowcy. To szczególnie istotne w sprawach, w których postępowanie nie kończy się aktem oskarżenia, lecz prokurator umarza śledztwo lub w ogóle odmawia wszczęcia postępowania. W rezultacie opinia publiczna została pozbawiona narzędzia, by zweryfikować, czy końcowa decyzja prokuratury miała charakter merytoryczny, związany z przepisami i mający oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, czy też była np. efektem nacisku polityków, efektu mrożącego lub zwykłego błędu.

Czytaj więcej

Prawo karne

Prokuratury trafią z powrotem pod lupę. Dostęp do akt będzie łatwiejszy

Dziennikarze, organizacje pozarządowe oraz naukowcy będą mogli domagać się dostępu do akt umorzon...

Ograniczenie dostępu obywateli do akt postępowań

– Zmierzano w istocie do ograniczenia dostępu obywateli do akt zakończonych już postępowań przygotowawczych, m.in. stron zakończonego postępowania lub przedstawicieli mediów. Skutkowało to utrudnianiem realizacji kontrolnej funkcji mediów, np. w zakresie badania powodów decyzji o zaniechaniu ścigania przestępstw – czytamy w uzasadnieniu rządowego projektu nowelizacji k.k. i k.p.k.

Zdaniem autorów (projekt powstał na podstawie prac Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego) brak jest merytorycznych argumentów, aby dostęp do akt zakończonego postępowania był limitowany na identycznych zasadach jak dostęp do akt postępowania będącego w toku.

Konsekwencją uchylenia art. 156 § 5b k.p.k. będzie zatem przywrócenie poprzedniego brzmienia art. 156 § 5 k.p.k. w zakresie stanowiącym, że prawo dostępu do akt postępowania przygotowawczego przysługuje stronom także po jego zakończeniu.

Zastrzeżenia konstytucyjne ws. dostępu do akt prawomocnie zakończonego postępowania przygotowawczego

Jak przypomina dr Paweł Czarnecki z Uniwersytetu Jagiellońskiego, przepis art. 156 § 5b był przedmiotem krytyki przez przedstawicieli doktryny, którzy słusznie wskazywali, że zwiększa on uprawnienia prokuratora w zakresie podejmowania decyzji o dostępie do akt prawomocnie zakończonego postępowania przygotowawczego.

Czytaj więcej

Prawo karne

Zmiany w prawie karnym do kosza? Triumf polityki nad merytoryką

Szkoda, że naciskano, abyśmy projekt ustawy naprawczej przygotowali w pośpiechu – mówi prof. Jace...

– Zastrzeżenia te zgłaszano, podnosząc, że art. 156 § 5b k.p.k. nie precyzuje przesłanek i ogranicza transparentność informacji o działaniach prokuratury, prawo dostępu do informacji publicznej oraz prawo do sądu z art. 45 ust. 1 konstytucji. Oprócz tego ogranicza także zasadę dostępu do informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne z art. 61 Konstytucji RP – przypomina dr Czarnecki, który z tego względu propozycję usunięcia tego przepisu ocenia jako właściwą.

– Oznacza to przywrócenie zasady dostępu do akt sprawy prawomocnie zakończonej (w tym określonych dokumentów) na zasadach wskazanych w ustawie o dostępie do informacji publicznej, z prawem złożenia skargi na odmowę udostępnienia informacji do wojewódzkiego sądu administracyjnego – mówi ekspert, zaznaczając jednocześnie, że w odniesieniu do spraw w toku nadal będzie obowiązywał ograniczony dostęp do akt na zasadzie art. 156 § 5 k.p.k.

Czytaj więcej

Prawo karne

Kodeks karny nadal z piętnem Ziobry

Ministerstwo Sprawiedliwości zmieniło projekt komisji kodyfikacyjnej. Nie chce usuwać części zmia...