Niesłuszne aresztowania kosztują coraz więcej

W pierwszym półroczu 2007 r. średnie odszkodowanie za nieuzasadnione aresztowanie wyniosło blisko 19 tys. zł. Lista osób żądających odszkodowań się wydłuża

Aktualizacja: 04.12.2007 09:40 Publikacja: 04.12.2007 00:36

Niesłuszne aresztowania kosztują coraz więcej

Foto: Rzeczpospolita

Skargi na niesłuszne aresztowanie trafiają nie tylko do krajowych sądów, ale również do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W ostatnich ośmiu latach wpłynęło ich do Strasburga ponad 100. Tam przyznaje się znacznie wyższe rekompensaty od zasądzanych u nas.

W Polsce jedno z najwyższych odszkodowań (200 tys. zł) dostał wdowiec podejrzewany o zamordowanie żony i dwóch córek. W innych sprawach sądy nie były już tak hojne: 6 tys. zł otrzymał Piotr K., oskarżony o udział w linczu we Włodowie, który po dwóch miesiącach opuścił areszt oczyszczony z zarzutów. Tylko 1400 zł przyznano Zdzisławowi B. za 72 dni spędzone w zagranicznych aresztach. Mimo dużej rozpiętości zasądzanych kwot wysokość odszkodowań z roku na rok rośnie.

W 2006 r. do sądów wpłynęło 577 wniosków o przyznanie rekompensat za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie. W 294 wypadkach zasądzono odszkodowania na ponad 5 mln zł, czyli średnio po 18 330 zł. Ze wszystkich uwzględnionych przypadków ponad 80 proc dotyczyło niesłusznego tymczasowego aresztowania. Z tego tytułu zasądzono łącznie ponad 4, 8 mln zł, czyli średnio 18 480 zł. Podobnie było w pierwszej połowie tego roku. Średnio zasądzone odszkodowanie wyniosło 18 700 zł.

Odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone niesłusznym pozbawieniem wolności określa kodeks postępowania karnego (rozdział 58). Należne z tego tytułu odszkodowanie ma charakter roszczeń cywilnych dochodzonych w postępowaniu karnym. Przysługuje za: niesłuszne skazanie; niesłuszne zastosowanie środka zabezpieczającego; niewątpliwie niesłuszne aresztowanie lub zatrzymanie. Co ustawodawca miał na myśli, pisząc o niewątpliwie niesłusznym aresztowaniu?

200 tys. zł tyle dostał wdowiec niesłusznie aresztowany pod zarzutem zamordowania najbliższej rodziny

– Oznacza to ni mniej, ni więcej tylko to, że nie było potrzebne – tłumaczy „Rz” prof. Zbigniew Hołda z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Albo więc sąd umorzył postępowanie, albo uniewinnił podsądnego, albo skazał go na karę niższą, niż odsiedział on w areszcie.

O tym, że tymczasowe aresztowanie jest stosowane u nas zbyt często i trwa zbyt długo, pisał niedawno w raporcie Janusz Kochanowski, rzecznik praw obywatelskich. To niejedyny głos w tej sprawie. Fundacja Helsińska chce monitorować ich stosowanie w Polsce.

W tym celu rozesłała właśnie do prezesów wszystkich 11 sądów apelacyjnych stosowne propozycje. Dołączyła do nich zbiór zasad dotyczących tymczasowego aresztowania, a wynikających z orzecznictwa ETPC w Strasburgu. Liczy na to, że zasady zostaną przekazane sędziom sądów karnych i będą podstawą przeprowadzenia weryfikacji stosowania tego środka zapobiegawczego w latach 2006 – 2007. Powinny też być brane pod uwagę przy podejmowaniu kolejnych postanowień o zastosowaniu lub przedłużeniu tymczasowego aresztowania. A problem jest poważny. Najwięcej spraw w Strasburgu przeciwko Polsce dotyczy zarzutów przewlekłości tymczasowego aresztu (108 wyroków w latach 1999 – 2006) oraz przewlekłości postępowania sądowego (210 wyroków w latach 1999 – 2006).

Adwokat Bogdana Słupska-Uczkiewicz, która często staje przed Trybunałem w Strasburgu, mówi, że sądy w Polsce niejednokrotnie automatycznie stosują areszty. A rząd polski w oficjalnych odpowiedziach argumentuje, że waga czynu zarzuconego oskarżonemu uzasadnia stosowanie tymczasowego aresztowania przez cały czas trwania postępowania.

Skargi na niesłuszne aresztowanie trafiają nie tylko do krajowych sądów, ale również do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W ostatnich ośmiu latach wpłynęło ich do Strasburga ponad 100. Tam przyznaje się znacznie wyższe rekompensaty od zasądzanych u nas.

W Polsce jedno z najwyższych odszkodowań (200 tys. zł) dostał wdowiec podejrzewany o zamordowanie żony i dwóch córek. W innych sprawach sądy nie były już tak hojne: 6 tys. zł otrzymał Piotr K., oskarżony o udział w linczu we Włodowie, który po dwóch miesiącach opuścił areszt oczyszczony z zarzutów. Tylko 1400 zł przyznano Zdzisławowi B. za 72 dni spędzone w zagranicznych aresztach. Mimo dużej rozpiętości zasądzanych kwot wysokość odszkodowań z roku na rok rośnie.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów