Sąd karny lepszy od rodzinnego

Ponad 50 tys. nieletnich w 2010 r. popełniło przestępstwo. To prawie 10 proc. wszystkich podejrzanych. 11,5 tys. z nich dopuściło się kradzieży rozbójniczej, rozboju lub wymuszenia.

Za te między innymi przestępstwa, ale także za zabójstwa czy gwałty nieletni, zamiast odpowiadać przed sądami rodzinnymi, sądzeni są tak jak dorośli w normalnych procesach karnych.

Surowe sankcje

Z raportu przygotowanego przez Instytut Wymiaru Sprawiedliwości wynika, że postępowania sądowe, które toczą się wobec nieletnich popadających w konflikt z prawem, różnią się pod względem staranności ich prowadzenia.

Najrzetelniej materiał na temat nieletniego zbierano w postępowaniu karnym.

Nieletni odpowiadający jako dorośli częściej (ok. 65 proc. spraw) poddawani byli różnego rodzaju badaniom psychologicznym czy psychiatrycznym. Tymczasem sprawcy odpowiadający przed sądem rodzinnym byli badani rzadziej, bo w 32 proc. spraw – twierdzą autorzy raportu we wnioskach końcowych.

Młodzi sprawcy odpowiadający w postępowaniu karnym w większości, bo w 73 proc. wypadków, zostali skazani na bezwzględne więzienie. W postępowaniu poprawczym zaś na bezwzględne umieszczenie w zakładzie poprawczym skazano 41 proc. badanych.

Z raportu wynika jednoznacznie, że nieletni, którzy odpowiadają w procesie karnym, są traktowani surowiej.

Większość młodych sprawców (aż 84 proc.), którzy odpowiadali jak dorośli, popełniła przestępstwo w towarzystwie osoby dorosłej.

Nie pierwszy raz

W ponad 90 proc. wypadków dla skazanych nieletnich nie był to pierwszy konflikt z prawem.

– Taka niestety jest prawidłowość. Bardzo ważną rolę odgrywa rodzina, a ta najczęściej w takich sytuacjach jest dysfunkcyjna – mówi „Rz" psycholog Maria Wereszyn zajmująca się trudną młodzieżą.

Większość sprawców odpowiadających jak dorośli miało wcześniej sprawy w sądzie rodzinnym (70 proc).

Wśród tych nieletnich, którzy odpowiadali za swoje czyny przed sądem karnym, tylko wobec 6 proc. nie zastosowano żadnych środków zapobiegawczych.

Nieco ponad 90 proc. z nich zostało zatrzymanych (z czego 2,4 proc. w innej sprawie toczącej się w tym samym czasie). Wobec pozostałych mniej więcej 4 proc. zastosowano dozór policji.

Dużo łagodniejsze były sądy rodzinne. Jeśli chodzi o nieletnich odpowiadających w postępowaniu poprawczym, wobec 28 proc. nie zastosowano w ogóle żadnych środków. Środki zapobiegawcze zaś w postaci umieszczenia w placówce o charakterze izolacyjnym orzeczono w stosunku do 64 proc. nieletnich.

Najrzadziej sięgano po środki zapobiegawcze w wypadku nieletnich odpowiadających w postępowaniu opiekuńczo-wychowawczym. Wobec blisko 48 proc. nie orzeczono żadnego. Nieco ponad 10 proc. zatrzymano w policyjnej izbie dziecka lub schronisku, a 1 proc. dostało nadzór kuratora.

Co grozi młodym sprawcom

- Nieletni dopuszcza się czynu zabronionego przed ukończeniem 13. roku życia – sąd traktuje popełnienie czynu wyłącznie jako przejaw demoralizacji.

- Nieletni dopuszcza się czynu zabronionego między 13. a 17. rokiem życia – co do zasady sąd stosuje środki przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich.

- W sytuacji, gdy nieletni ukończył lat 15 i dopuścił się poważnego przestępstwa (gwałtu ze szczególnym okrucieństwem, zabójstwa, rozboju), to może odpowiadać na zasadach określonych w kodeksie karnym, jeżeli sąd uzna, że okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności wcześniej stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki a.lukaszewicz@rp.pl

Czytaj też artykuł:

Letnie ucieczki z domów sprzyjają kradzieżom

Zobacz więcej w serwisie:

Prawo dla Ciebie

»

Wymiar sprawiedliwości

»

Postępowanie w sądzie

»

Postępowanie karne i w sprawach o wykroczenia

Prawo dla Ciebie

»