Kierowanie pojazdem pod wpływem alkoholu jest albo przestępstwem, albo wykroczeniem - w zależności od poziomu alkoholu u prowadzącego. Uznanie tego przez sąd każdorazowo oznacza jednak zastosowanie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Po takim orzeczeniu starosta cofa danej osobie prawo jazdy.
Czytaj także: Blokada alkoholowa w aucie skróci zakaz prowadzenia pojazdów o połowę
Wnioski wpływające do Biura RPO świadczą o niskim poziomie wiedzy co do możliwości ubiegania się o przedterminowy zwrot prawa jazdy. Nowelizacją z 20 marca 2015 r. do Kodeksu karnego wykonawczego wprowadzono bowiem możliwość zmiany sposobu wykonywania środka karnego polegającego na zakazie prowadzenia pojazdów. Zgodnie z art. 182a § 1 Kkw środek taki przybiera formę zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową.
Urządzenie takie wymusza badanie trzeźwości kierowcy i nie pozwala na uruchomienie silnika przy przekroczonym dopuszczalnym progu zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu.
Sąd może orzec taką zmianę, jeżeli zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany co najmniej przez połowę jego orzeczonego wymiaru (w przypadku zakazu dożywotniego - co najmniej przez 10 lat). Warunkiem jest ponadto uznanie, że postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy i jego zachowanie podczas wykonywania pierwotnego środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie przezeń pojazdu z blokadą nie zagraża bezpieczeństwu. W razie uwzględnienia przez sąd wniosku skazanego, starosta zwraca prawo jazdy.