Zgodnie z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=D556906A39829E6A2580CD0228F54207?id=263365]ustawą z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (DzU z 2008 r. nr 50, poz. 291 ze zm.)[/link] podlega temu ubezpieczeniu z mocy ustawy, czyli obowiązkowo:
- rolnik prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na własny rachunek działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych lub w ramach działu specjalnego produkcji rolnej w rodzaju i rozmiarze wynikającym z załącznika do ustawy,
- małżonek tego rolnika pracujący w gospodarstwie rolnym lub domowym,
- a także domownik stale pracujący w tym gospodarstwie, niezwiązany z tego tytułu z rolnikiem umową o pracę, w okresie, w którym każda z tych osób nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, a także nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Istotą obowiązku ubezpieczenia jest jego istnienie niezależnie od woli danej osoby. Zgodnie z art. 37 ust. 1 ustawy rolnik musi bowiem bez czekania na wezwanie zgłaszać KRUS w ciągu 14 dni osoby podlegające ubezpieczeniu w jego gospodarstwie oraz informować o okolicznościach mających wpływ na podleganie temu ubezpieczeniu i o zmianach tych okoliczności. Do objęcia ubezpieczeniem wymagane jest również pisemne zgodne oświadczenie rolnika i domownika o wykonywaniu przez tego drugiego stałej pracy w gospodarstwie rolnym. Jego posiadacz jest ponadto zobowiązany do opłacania składek za domownika.
