Doktoranci będą mogli sądownie domagać się nadania stopnia

Marcin Chałupka: Od nowego roku akademickiego uczelnie nie będą wydawać świadectw ukończenia studiów doktoranckich

Publikacja: 29.06.2011 04:00

Marcin Chałupka, prawnik specjalizujący się w sprawach szkolnictwa wyższego

Marcin Chałupka, prawnik specjalizujący się w sprawach szkolnictwa wyższego

Foto: Fotorzepa, Mateusz Dąbrowski Mateusz Dąbrowski

Rz: Czy studia doktoranckie muszą zakończyć się uzyskaniem stopnia doktora?

Marcin Chałupka: Ostatnia nowelizacja ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, która zacznie obowiązywać od 1 października, studia doktoranckie definiuje jako kończące się uzyskaniem kwalifikacji trzeciego stopnia, czyli  stopnia doktora. Jego zdobycie potwierdza zatem osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia.

Projekt rozporządzenia wykonawczego do tej ustawy  w sprawie kształcenia na studiach doktoranckich w uczelniach i jednostkach naukowych wskazuje jednak, że studia te stwarzają tylko warunki do opublikowania przez doktoranta publikacji naukowej (warunku wszczęcia przewodu doktorskiego), a kształcenie na nich zapewnia przygotowanie do egzaminów objętych przewodem doktorskim.

Doktorant zatem nie musi stać się doktorem mimo ustawowego zapisu.

Zakończenie studiów doktoranckich nie jest równoznaczne ze zdobyciem stopnia doktora. Zasady odbywania egzaminów objętych przewodem doktorskim określa już odrębna ustawa o stopniach i tytule naukowym w oderwaniu od toku studiów doktoranckich. Samo nadanie stopnia doktora nie jest zaś częścią studiów doktoranckich, lecz skutkiem decyzji rady jednostki, niekoniecznie tej, która prowadziła studia doktoranckie. Na przykład rada jednostki X, oceniając zasadność nadania stopnia doktora kandydatowi ubiegającemu się o zatrudnienie w jednostce Y, oceni, czy studia doktoranckie,  jakie odbył zgodnie z wymogami w jednostce Z, zasługują na potwierdzenie ich efektów.

Czy wobec tego uczestnik studiów trzeciego stopnia, który nie uzyska stopnia doktora, będzie mógł w sądzie domagać się jego nadania?

To nie jest wykluczone. Projekt wspomnianego rozporządzenia powinien określać reguły kształcenia, uwzględniając efekty kształcenia i warunki ich uzyskania. Tymczasem zapisano w nim jedynie, iż kształcenie doktorantów (a nie studia doktoranckie) prowadzi do uzyskania efektów ogólnych  kształcenia wskazanych w tym rozporządzeniu oraz szczegółowych określonych przez jednostkę prowadzącą studia. Z kolei projekt rozporządzenia ministra nauki w sprawie studiów doktoranckich nakazuje radzie jednostki określać efekty we wniosku o utworzenie studiów doktoranckich. Jeśli potwierdzeniem tych efektów będzie jedynie uzyskanie stopnia doktora, to pamiętajmy o art. 12 ustawy o stopniach i tytule naukowym. Określa on, że stopień doktora nadaje się osobie, która m.in. posiada tytuł zawodowy, zdała egzaminy doktorskie, przedstawiła i obroniła rozprawę. Nie wymienia on efektów studiów doktoranckich.

Czy są już jakieś orzeczenia sądowe w takich sprawach?

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 21 grudnia 2007 r. (sygn. akt I SA/Wa 1528/07) stwierdził, że gdyby ustawodawca zdecydował się pozostawić nadanie stopnia doktora uznaniu administracyjnemu, posłużyłby się sformułowaniem: może. Skoro jednak przepis ten nie stanowi, że rada wydziału może nadać stopień doktora, oznacza to, że ustawodawca nie przewiduje tutaj żadnej dowolności. Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z 12 grudnia 2008 r. (sygn. akt. I OSK 539/08) wskazał jednak m.in., że podjęcie pozytywnych uchwał odnoszących się do poszczególnych czynności przewodu doktorskiego nie przesądza pozytywnej uchwały o nadaniu stopnia doktora. Również  ta uchwała, podobnie jak poprzednie, ma autonomiczny charakter. Nie jest ona jedynie formalnym zakończeniem przewodu doktorskiego. Być może uczynienie z nadania stopnia doktora potwierdzenia efektów studiów doktoranckich zmieni oceny sądów. Wtedy niepodjęcie uchwały o nadaniu stopnia doktora, mimo pozytywnych czterech uchwał ją poprzedzających, zdania egzaminów doktorskich i zrealizowania studiów doktoranckich zgodnie z ich planem, będzie mogło skutkować roszczeniem o nadanie stopnia doktora.

Z prawa o szkolnictwie wyższym wykreślono możliwość wydawania świadectw ukończenia studiów doktoranckich. Czy w takim razie potwierdzeniem ich odbycia może być tylko zdobycie stopnia doktora?

Niekoniecznie. Nie widzę przeszkód, by uczelnie wydawały zaświadczenia zamiast dotychczasowych świadectw. Zwłaszcza jeśli tak postanowią w regulaminach tych studiów.

Rozmawiała Jolanta Ojczyk

Rz: Czy studia doktoranckie muszą zakończyć się uzyskaniem stopnia doktora?

Marcin Chałupka: Ostatnia nowelizacja ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, która zacznie obowiązywać od 1 października, studia doktoranckie definiuje jako kończące się uzyskaniem kwalifikacji trzeciego stopnia, czyli  stopnia doktora. Jego zdobycie potwierdza zatem osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia.

Pozostało 91% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów