Kłopotliwa emerytalna niewiadoma

Wiele osób ciągle nie wie, ile składek zgromadziło na koncie w ZUS ani ile wynosi ich kapitał początkowy. Tymczasem to informacja niezbędna do wyliczenia emerytur w nowym systemie, który ruszy od 2009 r. To skutek nieprawidłowości, jakie miały miejsce dziesięć lat wcześniej, kiedy powstał obowiązek rejestrowania przez Zakład wszystkich wpływających do niego składek. Tymczasem ZUS „zgubił” wiele informacji, które musi teraz odtwarzać.

Obecnie nie tylko w ministerstwie pracy i polityki społecznej, ale także w kancelarii premiera trwają intensywne prace nad zasadami obliczania przyszłych emerytur

.

Nieoficjalnie eksperci mówią, że osoby z roczników, które w najbliższych latach będą przechodziły na emeryturę, popełniły duży błąd, przystępując w 1999 r. do OFE. Składki zgromadzone w funduszach pozwolą bowiem na wypłatę świadczeń w wysokości kilkunastu złotych miesięcznie. Resztę świadczenia wypłaci im ZUS.

W tej chwili za wcześnie mówić, ile wyniesie emerytura na nowych zasadach, bo nikt tego dokładnie nie wie. Możliwe są wyłącznie szacunki. Wiadomo jedynie tyle, że w pierwszych latach reformy będzie obowiązywał tzw. system bałwankowy. W 2009 roku tylko 20 proc. emerytury zostanie obliczone na nowych zasadach. Z każdym rokiem ten udział będzie się zwiększał.

Od początku 2014 r. obecny system obliczania emerytur na podstawie kwoty bazowej i wskaźników wynagrodzenia (te ostatnie są wyliczane na podstawie okresów składkowych) zostanie zastąpiony systemem czysto ubezpieczeniowym. Wtedy w momencie przejścia na emeryturę zakład emerytalny podsumuje wszystkie składki zgromadzone na koncie takiej osoby, podzieli je przez prognozowane średnie trwanie jej życia. Z tej prostej arytmetyki powinna wyjść wysokość emerytury.

Projekty nowych przepisów przewidują jednak skomplikowane i trudne do zrozumienia warianty wysokości przyszłych świadczeń. Pojęcia takie jak emerytury małżeńskie, z gwarantowanym okresem wypłaty czy dożywotnie większości ubezpieczonych nic nie mówią. Jeszcze trudniej określić ich wysokość.

ZUS i OFE Nationale-Nederlanden udostępniły m.in. w internecie kalkulatory emerytalne

. W przypadku kalkulatora ZUS niezbędne do obliczenia przyszłego świadczenia są kwoty zwaloryzowanych składek i kapitału początkowego, składek za kolejne lata. A jest to przecież tylko uproszczona wersja wyliczeń. Nie można w ten sposób obliczyć wysokości emerytury z II filara, czyli częściowo wypłacanej z OFE.

Łatwiej to zrobić na podstawie kalkulatora emerytalnego OFE Nationale-Nederlanden. Korzystając z niego, obliczyliśmy, że mężczyzna urodzony w 1950 r. (rozpoczął pracę w 1980 r)., który ostatnio zarabiał 3500 zł brutto, dostanie emeryturę 2248 zł netto, czyli 76 proc. ostatniego wynagrodzenia. Emerytura kobiety, która spełnia takie same warunki, wyniesie 1515 zł netto, czyli 58 proc. ostatniej pensji.

Sytuacja osób, które będą przechodziły na emerytury w następnych latach, także nie wygląda różowo. Z obliczeń dokonanych w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich wynika, że kobiety i mężczyźni, którzy rozpoczęli pracę zawodową w 2000 r., dostaną emeryturę rzędu 1000 – 1300 zł, przy 20-letnim stażu pracy. Ze względu na fakt, że wielkość emerytur będzie przede wszystkim uzależniona od wysokości zgromadzonego kapitału, na przyzwoite świadczenie trzeba odkładać w funduszach przynajmniej 30 – 40 lat. U nas funkcjonują one dopiero od 1999 r., o czym pamiętają nieliczni. Tymczasem wiele osób powinno dodatkowo oszczędzać na przyszłe emerytury w tzw. III filarze, czyli np. na indywidualnych kontach emerytalnych, w pracowniczych programach emerytalnych czy w funduszach inwestycyjnych. Niestety, te dwie pierwsze formy nie są na razie zbyt popularne, a pieniądze w funduszach gromadzi się przeważnie na cele krótkoterminowe.