Nie przedstawisz w ZUS świadków zatrudnienia w szczególnych warunkach

Za wykonywanie pracy w szczególnych warunkach przewidziane są dwa świadczenia emerytalne.

Pierwsze z nich to emerytura z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach przewidziana w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C42CE8076A5B0864283C7CF4D14C82E1?id=172511]ustawie o emeryturach i rentach z FUS[/link] oraz [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=35684177F399CBA982A68F2A401B06C1?id=71673]rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze[/link].

Drugie – to przyznawana od 1 stycznia 2009 r. emerytura pomostowa. Osoba, która była zatrudniona w szczególnych warunkach i nie skorzystała z emerytury przewidzianej w ustawie o emerytach i rentach z FUS, może, przechodząc na emeryturę po ukończeniu wieku 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna), starać się o rekompensatę, która będzie stanowić dodatek do kapitału początkowego.

[srodtytul]Trzeba udowodnić[/srodtytul]

Od tego, czy udowodni, że przepracowała dany okres (najczęściej 15 lat) w szczególnych warunkach, zależy, czy nabędzie prawo do wspomnianych świadczeń. Ustalając ten okres, [b]ZUS uwzględnia okresy zatrudnienia przy pracach wymienionych w wykazie A lub B (stanowią one załącznik do wspomnianego rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego)[/b]. Jeśli natomiast sprawa ma dotyczyć emerytur pomostowych, bierze również pod uwagę okresy pracy wymienione w załącznikach do ustawy o emeryturach pomostowych.

[srodtytul]Obowiązki szefa[/srodtytul]

Świadectwo o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach może wystawić wyłącznie pracodawca. W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę nowy ma również obowiązek wystawiać świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach. Stał się on bowiem z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Warto wiedzieć, że nie ma jednak takiego obowiązku w stosunku do podwładnych, z którymi rozwiązano stosunek pracy przed przekształceniem lub którzy nadal są zatrudnieni w nieprzejętej części firmy, jeżeli ta nadal funkcjonuje i nie uległa likwidacji.

To, jakie informacje musi podać w wymienionych dokumentach, uzależnione jest od tego, czy był zobowiązany do stosowania resortowych wykazów takich prac, wydanych w odpowiednim zarządzeniu lub uchwale.

Pracodawca, który stosował resortowe wykazy prac w szczególnych warunkach, musi określić nie tylko okres i rodzaj pracy wykonywanej w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia, lecz także stanowisko pracy wymienione w wykazie, dziale, pozycji i punkcie zarządzenia resortowego lub uchwały. Należy podkreślić, że nazwa stanowiska pracy wykazana w świadectwie powinna zawsze odpowiadać nazwie stanowiska pracy w szczególnych warunkach wymienionego w przepisach resortowych.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pracownica była zatrudniona przez 15 lat w przemyśle lekkim przy garbowaniu i wykańczaniu skór. Jej pracodawcą była prywatna firma powstała w 1990 r. Rodzaj wykonywanej przez nią pracy wymieniony został pod poz. 11 w dziale VII wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Ponieważ pracodawca jako prywatna firma nie stosował resortowego wykazu prac w szczególnych warunkach, w świadectwie pracy powinien się powołać jedynie na dział VII poz. 11 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia, wskazując zajmowane stanowisko oraz wymiar czasu pracy.

Zarówno świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, jak i świadectwo pracy zawierające wpisy dotyczące takiej pracy, musi być wydane na podstawie pracowniczej dokumentacji osobowej. Nie jest możliwe wystawienie tych dokumentów potwierdzających wspomniane okresy, np. na podstawie dokumentacji płacowej.[/ramka]

[srodtytul]Inna nazwa i zaświadczenia[/srodtytul]

Może się zdarzyć, że w danym przedsiębiorstwie zmieniane było nazewnictwo stanowiska pracy wymienionego w zarządzeniu lub uchwale resortowej. W takiej sytuacji [b]ZUS przyjmuje, że sama zmiana nazwy stanowiska pracy, o ile oczywiście nie wiąże się z nią zmiana rodzaju faktycznie wykonywanej pracy na tym stanowisku, nie wywołuje negatywnych konsekwencji dla pracownika[/b]. W takim wypadku pracodawca powinien jednak w świadectwie podać zarówno obecną nazwę stanowiska, która jest odpowiednikiem tej podanej w zarządzeniu resortowym lub w uchwale, jak i poprzednią. Musi także podać przyczyny takiej zmiany.

Czasem też możliwe jest przedstawienie w ZUS innych dokumentów niż świadectwo. Te są jednak ściśle określone. Mogą to być zatem zaświadczenia wystawione przez:

- organy założycielskie zlikwidowanego zakładu pracy, m.in. byłe Ministerstwo Gospodarki (z wyłączeniem wojewody),

- Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa lub Agencję Nieruchomości Rolnych,

- zakłady pracy posiadające w swoich archiwach akta osobowe byłych pracowników, którzy odeszli z pracy w okresie przed rozpoczęciem procesu przekształceń własnościowych i restrukturyzacji, jeżeli z akt tych bezspornie wynika fakt wykonywania przez daną osobę pracy w szczególnych warunkach.

Dopuszczalne są także kserokopie dokumentów sporządzone przez archiwum, na podstawie posiadanej przez nie dokumentacji osobowej pracownika. Jednak musi z niej wyraźnie wynikać stanowisko, okres i wymiar pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

[b]Nie jest dopuszczalne natomiast potwierdzanie pracy w szczególnych warunkach za pomocą zeznań świadków.[/b] Przedstawienie takiego dowodu będzie możliwe tylko, gdy będzie się toczyło postępowanie odwoławcze od decyzji ZUS w sądzie i gdy on dopuści taki dowód.

[ramka][b]Uwaga [/b]

Uprawnionym do wystawienia zaświadczenia o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach jest również syndyk masy upadłościowej lub likwidator.

Podmioty te wystawiają te dokumenty do czasu zakończenia prowadzenia postępowania.[/ramka]

[ramka][b]Możliwa odmowa[/b]

ZUS wyda decyzję odmawiającą przyznania prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, jeżeli na podstawie przedłożonej z wnioskiem dokumentacji nie można ustalić:

- charakteru czy też stanowiska pracy,

- przynależności resortowej zakładu pracy,