Zmiany w prawie pracy. Ekspertka: wątpliwe przepisy ochronne

Zabezpieczenie przed zwolnieniem według nowych przepisów kpc może się okazać trudne do interpretacji – mówi dr hab. Małgorzata Kurzynoga, partner w BKB Baran Książek Bigaj.

Publikacja: 31.07.2023 03:00

Zmiany w prawie pracy. Ekspertka: wątpliwe przepisy ochronne

Foto: Adobe Stock

Sejm przegłosował nowelizację ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw, która przewiduje, że sąd może nakazać dalsze zatrudnienie zwolnionego pracownika podlegającego szczególnej ochronie aż do końca procesu. Kto właściwie może skorzystać z tych regulacji?

Tu pojawia się pierwszy problem. Przepisy prawa pracy nie definiują tego pojęcia. Natomiast stosując wykładnię a contrario, przyjąć należy, że odnosi się on do pracowników objętych regulacjami ochronnymi, odmiennymi od powszechnych w kodeksie pracy. Enumeratywne wyliczenie takich osób jest niezwykle trudne, ponieważ regulacje przewidujące szczególną ochronę są rozproszone. Chodzi bowiem zarówno o przepisy rangi ustawowej, jak i normy wykonawcze. Przykładowo prawo przewiduje ochronę pracownika ze względu na szczególną sytuację życiową lub osobistą (np. kobiet w ciąży, osób przebywających na urlopach związanych z rodzicielstwem) czy też z powodu pełnienia ważnych funkcji publicznych lub społecznych (chodzi np. o działaczy związkowych lub społecznych inspektorów pracy).

Jak nowe regulacje wpłyną na pracodawców?

Te przepisy przynoszą im daleko idące konsekwencje. Mamy tu do czynienia ze względną obligatoryjnością nakazu dalszego zatrudnienia szczególnie chronionego pracownika, ponieważ sąd pracy może odmówić jedynie wtedy, gdy roszczenie pracownika jest oczywiście bezzasadne. Co prawda, brak luzu decyzyjnego może być w praktyce przełamany za pomocą innych instrumentów prawnych, np. konstrukcji nadużycia prawa procesowego. Jest to jednak sporne.

Załóżmy jednak, że np. sąd nakaże dalsze zatrudnienie pracownika, a po kilku latach procesu okaże się, że rozwiązanie umowy było uzasadnione. Czy firma otrzyma z tego tytułu jakąś rekompensatę od Skarbu Państwa?

Na pewno odpowiedzialność Skarbu Państwa nie wchodzi w tym wypadku w grę. Postanowienie o zabezpieczeniu podlega przecież zaskarżeniu. Jeśli stanie się prawomocne, to trudno mówić o odpowiedzialności za niewadliwe orzeczenie. Późniejszy wyrok nic nie zmienia. Identyczny problem występuje przecież np. w sprawach własności intelektualnej i często stosowanych tam zabezpieczeń. Wyrok oddalający powództwo nie uzasadnia odpowiedzialności Skarbu Państwa.

Czytaj więcej

Korzystne zmiany dla seniorów. Chodzi m.in. o emerytury pomostowe

A jaka umowa łączy obie strony w czasie nakazanego zatrudnienia?

Udzielenie zabezpieczenia przywraca do życia dotychczasowy stosunek pracy, choć stanowisko to należy formułować ostrożnie, bo na tle art. 4772 § 2 k.p.c. uważa się, że sąd dokonuje restytucji (przywrócenia) stosunku prawnego w formule jego ponownego nawiązania. W wypadku zabezpieczenia sytuacja jest jednak procesowo inna. Nie ma bowiem wyroku sądu (nieprawomocnego), z którego wynika koncepcja restytucji, a pozostaje samo sformułowanie o nakazaniu dalszego zatrudnienia. Nadto koncepcja ta chroni osoby uprzywilejowane przed ponawianiem rozwiązywania stosunku pracy.

Co w sytuacji, gdy taki pracownik będzie miał umowę o pracę na czas określony?

Zabezpieczenie ma zastosowanie do pracowników zatrudnionych na podstawie terminowych umów o pracę. W takim przypadku działa jednak tylko przez czas trwania tej umowy. Jej ustanie skutkuje upadkiem zabezpieczenia. Przemawia za tym wykładnia funkcjonalna.

Czytaj więcej

Zmiany w emeryturach pomostowych: pracownicy skorzystają przed wyborami

Sejm przegłosował nowelizację ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw, która przewiduje, że sąd może nakazać dalsze zatrudnienie zwolnionego pracownika podlegającego szczególnej ochronie aż do końca procesu. Kto właściwie może skorzystać z tych regulacji?

Tu pojawia się pierwszy problem. Przepisy prawa pracy nie definiują tego pojęcia. Natomiast stosując wykładnię a contrario, przyjąć należy, że odnosi się on do pracowników objętych regulacjami ochronnymi, odmiennymi od powszechnych w kodeksie pracy. Enumeratywne wyliczenie takich osób jest niezwykle trudne, ponieważ regulacje przewidujące szczególną ochronę są rozproszone. Chodzi bowiem zarówno o przepisy rangi ustawowej, jak i normy wykonawcze. Przykładowo prawo przewiduje ochronę pracownika ze względu na szczególną sytuację życiową lub osobistą (np. kobiet w ciąży, osób przebywających na urlopach związanych z rodzicielstwem) czy też z powodu pełnienia ważnych funkcji publicznych lub społecznych (chodzi np. o działaczy związkowych lub społecznych inspektorów pracy).

1 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Paliwo będzie droższe o 50 groszy na litrze, rachunki za gaz o jedną czwartą
Praca, Emerytury i renty
Krem z filtrem, walizka i autoresponder – co o urlopie powinien wiedzieć pracownik
Podatki
Wykup samochodu z leasingu – skutki w PIT i VAT
Nieruchomości
Jak kwestionować niezgodne z prawem plany inwestycyjne sąsiada? Odpowiadamy
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Nieruchomości
Wywłaszczenia pod inwestycje infrastrukturalne. Jakie mamy prawa?