Zazwyczaj obywatele mobilizują się przed wyborami, a po nich zainteresowanie życiem publicznym spada. Wysoka frekwencja wyborcza (prawie 75 proc.) w ostatnich wyborach parlamentarnych to dowód, że tym razem pospolite ruszenie do urn było wyjątkowo szerokie. Ale jeśli nowa większość zawiedzie aktywizujące się społeczeństwo i pozwoli, by wkradło się rozczarowanie, frekwencja w kolejnych wyborach może być dużo niższa, co dla pluralistycznej politycznie nowej większości będzie prawdopodobnie oznaczać przegraną w wyborach w 2024 roku.
Dowodem na istnienie „mechanizmu zniechęcenia” może być porównanie zainteresowania polityką w roku 2019, kiedy odbyły się podwójne wybory (w maju europejskie, a w październiku parlamentarne), z rokiem 2023, a właściwie sezonem 2023/2024. Po październikowych wyborach na wiosnę zostaną przeprowadzone samorządowe. W 2019 roku szczyt zainteresowania polityką przypadł na okres luty–kwiecień, czyli czas przed wyborami do Parlamentu Europejskiego. Duże lub bardzo duże zainteresowanie deklarowało wtedy 48–47 proc. respondentów. Był to czas budowania opozycyjnej Koalicji Europejskiej, głośnej kampanii Wiosny Roberta Biedronia, a także szoku po morderstwie prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza. Część wyborców uwierzyła wtedy, że zmiana jest nie tylko potrzebna, ale i możliwa. Ten nastrój nie utrzymał się jednak do dnia wyborów.
Obrady Sejmu biją rekordy zainteresowania
Zjednoczona Prawica wygrała, a zainteresowanie polityką nie powróciło już do prawie 50-proc. poziomów, mimo że w październiku odbyły się kolejne wybory – parlamentarne. PiS je wygrał przy frekwencji 61,4 proc. Wtedy zainteresowanie polityką deklarowało 38–41 proc. badanych. Ponowny wzrost nadszedł w roku 2023. Według sondażu IBRIS w październiku 44–45 proc. pytanych deklarowało duże lub bardzo duże zainteresowanie polityką.
– To wysoki poziom, wyjaśniający tajemnicę tak wysokiej frekwencji – mówi szef IBRiS Marcin Duma. – Utrzymywał się do wyborów i sprawił, że obywatele byli zmobilizowani aż do dnia głosowania. Dzięki temu w polityce dokonała się zmiana.
