– Trzeba naświetlić naruszenia kluczowych zasad demokratycznych w Polsce i na Węgrzech. Taka komisja może np. konsultować się z ekspertami, przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego w krajach, gdzie doszło do naruszeń – mówił w styczniu „Rzeczpospolitej” Stéphane Séjourné, lider grupy Odnówmy Europę w Parlamencie Europejskim.
Wiele wskazuje na to, że prace europarlamentarnej komisji będą tym ważniejsze, bo w Polsce po wybuchu wojny w Ukrainie mocno spadły szanse, że w Sejmie powstanie komisja śledcza w tej sprawie. Przynajmniej w najbliższych miesiącach. – Nie ma na to obecnie klimatu – słyszymy w sejmowych kuluarach.
Czytaj więcej
Kancelaria premiera Wielkiej Brytanii, Borisa Johnsona, była celem prawdopodobnego ataku z użyciem izraelskiego oprogramowania szpiegowskiego Pegasus, opracowanego przez NSO Group - informuje kanadyjska firma Citizen Lab. Informacje na ten temat miały być przekazane brytyjskiemu premierowi.
Inny nasz rozmówca z opozycji dodaje, że w jego ocenie do końca tej kadencji komisja śledcza w polskim Sejmie już wcale nie powstanie.
Kto ma materiały?
Czym będzie zajmować się komisja w PE? Jej skład to 38 europosłów z kilkunastu krajów europejskich. – Sprawa Pegasusa wybuchła w Polsce. Wzbudziła bardzo duże emocje wśród europejskich polityków. W ostatnich dniach i tygodniach okazało się, że macki Pegasusa sięgają być może nawet komisarzy europejskich. Ta sprawa jest niezwykle ważna, bo Pegasus to nie jest zwykły podsłuch czy inwigilacja, ale potężna broń szpiegowska – mówi nam Bartosz Arłukowicz z PO, który jest jednym z członków komisji. – W sytuacji spadających na Wschodzie na ludzi bomb sprawa użycia szpiegowskiej broni przeciwko politykom, prokuratorom i działaczom oraz prawnikom stanowi realne zagrożenie bezpieczeństwa zwykłych obywateli. Musimy wyjaśnić, kto decydował o zakupie i użyciu tej broni, przeciwko komu, na czyje zlecenie i w jakim celu. Kluczowe jest to, gdzie są zgromadzone materiały, kto ma do nich dostęp i w jakim celu ich użyje w przyszłości – dodaje Arłukowicz.
Być może komisja będzie wzywać np. przedstawicieli polskiego rządu, by złożyli wyjaśnienia. Sprawa dotyczy wielu krajów i może mieć szeroki zasięg. Z Polski jej członkami poza Arłukowiczem są: Róża Thun (jedna z koordynatorek prac, Polska 2050 Szymona Hołowni), Łukasz Kohut (wybrany z listy Wiosny), Beata Kempa, Dominik Tarczyński. Członkami zastępcami są: Radosław Sikorski, Sylwia Spurek i Elżbieta Kruk.
Sejmowy galimatias
Po wybuchu sprawy Pegasua na przełomie 2021 i 2022 r. w Senacie powstała nadzwyczajna komisja (bez uprawnień śledczych), która wysłuchała w ostatnich miesiącach kilkanaście osób. Jej powołanie w Senacie kontrolowanym przez opozycję nie było zresztą trudne. Komisja ma w najbliższym czasie wznowić prace po informacjach portalu Onet, że kanadyjscy badacze z Citizen Lab wykryli infekcję systemem Pegasus na urządzeniu należącym do Andrzeja Malinowskiego, byłego szefa pracodawców RP. Jak zapowiedział przewodniczący senackiej komisji senator Marcin Bosacki, Malinowski zostanie w najbliższych tygodniach wysłuchany przez komisję.
Czytaj więcej
Andrzej Malinowski, były prezydent organizacji Pracodawcy RP i członek Rady Dialogu Społecznego, był szpiegowany za pomocą oprogramowania Pegasus – podał Onet, powołując się na badanie Citizen Lab.
Od chwili wybuchu sprawy Pegasusa w Polsce i pojawieniu się informacji, że system był wykorzystywany przeciwko senatorowi KO, a wcześniej szefowi kampanii KO w 2019 r., pytanie, które stawiają sobie politycy, dotyczy powołania komisji śledczej w Sejmie, z szerokimi uprawnieniami. Przeciwko jej powołaniu byli i są politycy większości rządzącej.
Roczny dostęp do treści rp.pl za pół ceny
10 lutego wniosek o powołania komisji śledczej, która miałaby zbadać przypadki nadużyć w inwigilacji stosowanej przez służby w latach 2005–2021 złożył Paweł Kukiz. Zarówno sam wniosek, jak i kształt komisji, której przewodniczyć miał Paweł Kukiz, były przedmiotem wcześniejszych, długotrwałych negocjacji.
Jednak do głosowania nad powołaniem komisji nie doszło przed wybuchem wojny w Ukrainie. A tylko pełna mobilizacja opozycji i grupy Pawła Kukiza mogła dać szansę na jej powołanie. Jednak sam Kukiz już po wybuchu wojny wskazał, że moment na jej powołanie nie jest właściwy. – W tej chwili wywlekanie brudów czy publiczne badanie służb w sytuacji zagrożenia wojennego, to jest rzecz nieodpowiedzialna – mówił kilka tygodni temu Kukiz (sam jest zaangażowany we wsparcie Ukrainy, m.in. poprzez transporty humanitarne i sprzętowe) na antenie RMF FM.
Polityk podkreślał wtedy, że nie będzie nalegał na szybkie przeprowadzenie głosowania, chyba że będą tego bardzo chcieć liderzy sejmowej opozycji.
