Refinansowanie kredytów: sądy ratują podatników

Jedną ze zmian w projekcie nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest doprecyzowanie przepisów dotyczących ulgi odsetkowej. Chodzi o to, by jednoznacznie wykluczyć możliwość pozbawienia prawa do ulgi odsetkowej po zmianie przez kredytobiorcę banku finansującego zakup nieruchomości.

Nowelizacja ta, choć potrzebna ze względu na opór fiskusa, nie jest tak naprawdę konieczna. Już dziś bowiem podatnicy skutecznie bronią swego prawa do ulgi. Po ich stronie stanęły sądy administracyjne. Argumentację zawartą w wydanych przez nie wyrokach śmiało mogą wykorzystać wszyscy ci, których fiskus próbuje pozbawić prawa do zwolnienia z obowiązku zapłaty 10 proc. podatku od przychodu ze sprzedaży nieruchomości, gdy środki z tej sprzedaży przeznaczyli na spłatę zrefinansowanego kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup sprzedawanej nieruchomości.

Zdaniem przedstawicieli fiskusa nabywca mieszkania, który spełnił warunki do korzystania z ulgi odsetkowej, traci to prawo po zmianie banku kredytującego zakup nieruchomości. Dlaczego? Ano dlatego, że celem kredytu refinansowego nie jest zakup nieruchomości, lecz spłata wcześniej zaciągniętego kredytu hipotecznego.

Innego zdania są sądy.

W jednym z pierwszych wyroków dotyczących prawa do dalszego korzystania z tej ulgi w wypadku refinansowania kredytu zaciągniętego na zakup nieruchomości (z 21 czerwca 2007 r., I SA/Sz 489/06) WSA w Szczecinie podkreślił: „(…) inwestycją z punktu widzenia podatnika jest poniesienie wydatków w celu uzyskania prawa rzeczowego do własnego domu lub mieszkania. Od strony podmiotowej nie może zatem przesądzać o utracie prawa do odliczenia okoliczność zmiany instytucji kredytowej w trakcie trwania tej inwestycji. Nie zmienia się bowiem cel inwestycyjny podatnika, jeżeli nadal inwestuje on w uzyskanie prawa rzeczowego do własnego lokalu mieszkalnego”.

Tak samo WSA w Krakowie w wyroku z 27 września 2007 r.

(I SA/Kr 71/07): „Przepis art. 26b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stanowi, że odliczeniu podlegają odsetki od kredytu przeznaczonego m.in. na wybudowanie budynku mieszkalnego, lecz posługuje się znacznie szerszym pojęciowo sformułowaniem kredytu przeznaczonego na sfinansowanie inwestycji związanej m.in. z budową budynku mieszkalnego. Gdyby ustawodawca chciał, by odliczeniu podlegały jedynie odsetki od kredytu ściśle przeznaczonego na budowę budynku mieszkalnego, posłużyłby się sformułowaniem kredytu „bezpośrednio” przeznaczonego m.in. na budowę budynku mieszkalnego. Nie jest zatem uzasadniona zawężająca interpretacja treści tego przepisu, należy się opierać na wykładni ścisłej”.

Opisywany tu problem dotyczy tych osób, które nabyły prawo do ulgi do końca 2006 r. Od 1 stycznia 2007 r. ulga ta została bowiem zlikwidowana. Nie można więc już nabyć prawa do ulgi odsetkowej, ale można z niej korzystać do końca 2027 r.

Ze względu na wieloletni charakter ulgi i niezmienne stanowisko organów podatkowych konsekwentnie ignorujących zapadłe już wyroki zajęły się nią zarówno media, jak i komisja „Przyjazne państwo”. Istnieje więc realna szansa, że zostanie uchwalona odpowiednia nowelizacja przepisów i podatnicy korzystający z ulgi odsetkowej będą mogli odetchnąć z ulgą, bo zniknie pretekst do niekorzystnej interpretacji stosowanej przez fiskusa.

Pozbawianie prawa do ulgi odsetkowej to niestety niejedyna konsekwencja stanowiska fiskusa co do refinansowania kredytu hipotecznego, jeśli kupiono mieszkanie przed 2007 r. W przepisach podatkowych jest ukryta jeszcze jedna, podobnie skonstruowana, pułapka.

Otóż po zmianie banku kredytującego zakup nieruchomości trzeba również walczyć o prawo do zwolnienia z 10-proc. zryczałtowanego podatku od przychodu ze sprzedaży mieszkania, który w okresie pięciu lat od roku kupna nieruchomości obciąża jej sprzedaż. Tego podatku nie zapłaci osoba, która w ciągu dwóch lat pieniądze ze sprzedaży np. mieszkania wyda na cel mieszkaniowy – m.in. kupi inną nieruchomość lub spłaci kredyt hipoteczny zaciągnięty na cel mieszkaniowy, czyli najczęściej na zakup sprzedawanego mieszkania. Jeżeli jednak środkami ze sprzedaży spłaci kredyt zrefinansowany, to organy podatkowe uznają, że nie spełnia warunku do skorzystania z tego zwolnienia. Przedmiotem spłaty ich zdaniem – tak jak przy uldze odsetkowej – nie jest bowiem kredyt, którego celem był zakup nieruchomości, lecz spłata zaciągniętego kredytu hipotecznego. I w tym wypadku stosują taką samą argumentację: „Przepisy (…) zwalniają bowiem z opodatkowania przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości przeznaczony na spłatę kredytu zaciągniętego na nabycie i remont budynku mieszkalnego, jednak wśród określonych zwolnień podatkowych nie wymieniono – jak już wyżej wskazano – wydatków poniesionych na spłatę kredytu udzielonego na spłatę innego kredytu, zaciągniętego na cele mieszkaniowe bądź na refinansowanie wydatków” (fragment pisma z 14 listopada 2007 r. dyrektora Izby Skarbowej w Opolu; nr PF-II/41171-0016/07/GK).